ABD´nin Lockheed Martin ile yaklaşık 13 milyar dolar karşılığında F-35 jet uçağı satın almak için yaptığı ön anlaşma ile 2020 itibariyle uçak başına maliyeti 80 milyon dolar düşürecek çok yıllı bir anlaşmanın kapısını aralanıyor. 141 adet F-35 için yapılan anlaşma, hayalet savaş jetinin en yaygın modeli olan F-35A´nin fiyatını Şubat 2017´deki anlaşmaya göre yaklaşık yüzde 6 düşürerek 94,3 milyon dolardan 89 milyon dolara geri çekiyor.
ABD Savunma Bakanlığı ile yapılan anlaşma, 2018-2020 mali yılları içinde üç etapta gerçekleşmesi beklenen çok yıllı anlaşma çerçevesinde devam eden müzakerelerin önündeki önemli bir engeli kaldıracak. Pentagon satın alma başkanı Ellen Lord, konu ile ilgili yaptığı açıklamada, Pentagon ve Lockheed Martin´in ilerleme kaydettiği ve müzakerelerin son aşamasında olduklarını ifade etti. Lord, tarafların ABD ve müttefiklerini gereken şekilde donatırken ABD´li vergi mükelleflerine de büyük değer verdiğini gösteren bir mutabakata vardıklarını ekledi.
Avustralya, Danimarka, İsrail, İtalya, Japonya, Hollanda, Norveç, Türkiye, Güney Kore, İngiltere ve ABD gibi F-35 müşterilerin 2018 yılında 135 veya daha fazla uçak almayı hedeflediği, teslimatların da 2020 yılında uçak başına 88 milyon dolar karşılığında yapılacağı belirtiliyor.
Ortaya çıkan bu gelişme öncesinde ABD´nin 37 milyar dolar tutarında ve rekor sayıda 440 F-35 jeti kapsayan çok yıllık anlaşması için müzakereler devam ediyordu. Ancak konuya yakın kaynaklara göre, programı ve maliyetlerini anlamak amacıyla Pentagon liderlerinin ayrıntılı olarak incelemesi 11. grup jetlerin teslimatı için yapılan müzakereleri uzattı ve çok yıllı blok alımları geciktirdi.
Pazar günü Lockheed Martin´den yapılan açıklamada, 11. grup F-35 jet uçağı üretimi için ön mutabakatın sağlandı, ancak toplam değerin ve model başına maliyetin sözleşme sonlandırıldıktan sonra belirleneceği ifade edildi. Geleceğin savaş uçağı olarak adlandırılan F-35´in 3 modeli bulunuyor. Standart kalkış ve iniş için F-35A, kısa kalkış/dik iniş için F-35B ve uçak gemileri için F-35C.
F-35 programının hedefi, üretimi 3 bin uçağa çıkarmak ve büyük miktarda sipariş sayesinde sağlanan verimlilikle F-35A´nın birim fiyatını 2020 itibariyle 80 milyon dolar seviyesine çekmek olarak ifade ediliyor. Geçen yıl F35 ile ilgili bazı üretim sorunlarının yaşanmasına rağmen, Lockheed 2017´de ABD ve müttefiklerine 66 uçak teslim etme hedefine ulaştı.
Alıcı ülkelere 2018´e kadar 91 uçak teslim etmeyi planlayan Lockheed, 2023 yılına kadar bu sayıyı 160´a çıkarmayı hedefliyor. Bu arada Lockheed´in 2023 yılında teslim etmeyi hedeflediği uçaklara gereken silahları temin edebilmek amacıyla Maryland merkezli silah üreticisi Bethesda da yıllık üretimini üçe katlamayı planlıyor.
Lockheed programda yer alan ülkelere uçakları belirtilen takvime göre teslim etmeye çalışırken, F35 uçaklarını filoların katmak isteyen yeni müşteriler de söz konusu. Şubat ayında ABD Dışişleri Bakanlığı, 6,53 milyar dolar karşılığında 34 adet F-35´in Belçika´ya satışını onayladı. Belçika´nın bu yıl yeni bir savaş uçağı ile ilgili kararını vermesi bekleniyor.
Avrupa´daki en kıdemli ABD Hava Kuvvetleri generali ve NATO Müttefik Hava Kuvvetleri Komutanı Tod Wolters, yeni savaş uçağının Avrupa´da yaygınlaşmaya başladığını belirtti.
Teslimat takvimine göre Avrupa´da Norveç, İngiltere ve İtalya yıl sonuna kadar 40 adet F-35´i almış olacak. Ana yüklenicisinin Lockheed olduğu F35 projesinin diğer ortakları arasında Northrop Grumman Corp, United Technologies Corp´s Pratt & Whitney ve BAE Systems Plc yer alıyor. (Öİ)
