VAHİT ŞAHİN (ÖZEL HABER)
İnşaat Mühendisleri Odası (İMO) Adana Şube Başkanı H.Çağdaş Kaya, ülkemizin kentleşmesinde yaşanan sancılı süreç sonucu mevcut yapı stokunun durumu, can ve mal güvenliği açısından sorunlu olduğunu belirterek, ?Yık-yap eğilimli ve rant elde etme merkezli kentsel dönüşüm uygulamaları yeni yoğunluk artışlarına, ulaşım ve diğer altyapı sorunlarına yol açmaktadır. Kentsel donatı alanları dikkate alınmadığı gibi kentte bulunan boş alanlar yapılaşmaya açılmakta, kent belleği ve kent kimliği yok edilmektedir? dedi.
Kaya, ?1950 sonrası dönemde Türkiye´de yaşanan hızlı kentleşme ve sanayileşme süreciyle birlikte, özellikle büyük kentlerimizde bulunan yapıların yüzde 60´ı imar yasası dışında kaçak olarak üretilmiştir. Kentlerimizde afet ve deprem açısından riskli yapı stokunun bulunduğu alanlar yaratmıştır. Bunların önemli bir kısmının yenilenmesi kalanların da güçlendirilmesi gerekmektedir. Evet, yapı stokunun sorunlu durumu pek çok alanda yenilenmeyi gerektirmektedir. Ancak bunun gerçekleştirme biçimi büyük sorunlar taşımaktadır? dedi.
Siyasi iktidar tarafından bu yenilenmeler için bir siyasal proje olarak sunulan kentsel dönüşümün gerektirdiği kaynağın, yıkılıp yenileneceği ilan edilen yedi milyonluk konut sayısıyla oldukça büyük kapsama sahip olduğunu söyleyen İMO Adana Şube Başkanı Kaya, ?Bu kapsamdaki bir proje özenle planlanmadığı, projeden etkilenenlerin katılımı sağlanmadığı takdirde, ülke kaynaklarının kötü kullanımı, çevrenin olumsuz etkilenmesi ve hak sahipleri için adaletsizlik anlamına gelmektedir.
Ve nitekim ülkemizde kentsel dönüşüm projeleri bütünlüklü bir planlama ile ele alınmayarak bir imar faaliyetine, bir sermaye birikim aracına dönüştürülmüş durumdadır. Yık-yap eğilimli ve rant elde etme merkezli kentsel dönüşüm uygulamaları yeni yoğunluk artışlarına, ulaşım ve diğer altyapı sorunlarına yol açmaktadır. Kentsel donatı alanları dikkate alınmadığı gibi kentte bulunan boş alanlar yapılaşmaya açılmakta, kent belleği ve kent kimliği yok edilmektedir. Bir yandan yeni imar hakkı artışı kararlarıyla, konut sayılarının artmasıyla fiziksel eşikler aşılarak demografik yapı bozulmaktadır. Bu durum kentlerde bulunan kültürel ve doğal mirasın yok edilmesine, eko sistemin bozulmasına, yeni sosyal ve toplumsal sorunların ortaya çıkmasına neden olmaktadır.
Özel sektör için yeni sermaye birikim kanalları açan kentsel dönüşüm süreçleri, düşük gelirli kesim açısından çoğunlukla mağduriyetlere ve daha güvencesiz bir yaşam seçeneğine maruz kalmak anlamını taşımaktadır. Tepeden verilen kararlarla, mülk sahipleri önlerine sunulan seçeneklerden birine razı olmaya zorlanmaktadır. Bu seçenekler de genellikle hak sahipleri açısından mağduriyetlere yol açmaktadır? dedi.
ADANA KENTSEL DÖNÜŞÜM PROJE ALANLARI:
Adana´da kentsel dönüşümle ilgili olarak 35 proje alanı bulunduğunu kaydeden Kaya, şunları ifade etti:
?Bunlardan üçü iptal sürecindedir. Bu 35 proje alanının bir kısmı oldukça eski tarihli ilan edilen alanlardır. Örneğin Sinanpaşa mahallesinde yaşayanlar 11 yıldır mahallelerinde kentsel dönüşüm nedeniyle bekleyiş içindedirler. Kentsel dönüşümle ilgili sıkıntılar tüm bölgeler için geçerlidir. Bu bölgelerden çok sayıda vatandaş Şubemize gelerek karşılaştıkları problemleri anlatmaktadır. Vatandaşlarımız bölgelerinde yürütülen projelerle ilgili bilgi alamamaktadır. Bu projeler hakkaniyetli yürütülmemekte, vatandaşlar en son aşamada imza sürecinde hatırlanmaktadır.
Kentlerin dönüşümü ile ilgili kararlar kamuoyu sorgulamasından uzakta, profesyoneller, merkezi yerel yöneticiler ve yatırımcılardan oluşan bir grup tarafından alınmakta ve güçsüz toplum kesimleri kendileri için hayati önem taşıyan kararların alındığı süreçlerin dışında bırakılmaktadır.
Bu nedenle kentsel dönüşüm süreçlerinde açık ve adil dönüşüm seçeneklerinin geliştirilmesi hayati önemdedir. Bunun olabilmesi için de planlamalarda katılımcı süreçler izlenmelidir. Önerilen dönüşüm modeliyle mahalle halkının olanaklarının tutarlılığının sağlanması gerektiği gibi mahallelilere güvenli olduğu kadar sosyal kültürel yaşamlarının niteliğini artıran çevre koşullarına sahip konutlar sunulmalıdır.?
Açıkçası kentsel dönüşümün müzakereci bir demokrasi anlayışını gerekli kıldığına dikkat çeken Kaya, ? Ancak esas sorunun toplumda demokratik olmayan iş yapma zihniyetinden kaynaklandığını görmekteyiz. Bugün iktidarın başındakiler tüm muhalefete kulak tıkayarak kendi dediklerinin toplumun görüşü alınmadan uygulanmasını istemektedirler. Bu zihniyet silsileli olarak alt kurumlara kadar yansımaktadır? diye konuştu.
RİSKLİ BİNA TESPİT, YIKIM VE YAPIM SÜRECİNİN YARATTIĞI SORUNLAR
İMO Adana Şube Başkanı H.Çağdaş Kaya, riskli binaların tespiti,yıkımı ve yapım sürecinin yarattığı sorunlar hakkında ise şunları söyledi:
?Kentsel dönüşüm kapsamına alınmayan bölgelerde parsel bazında yapılan ?riskli bina´ çalışmaları da yürütülmektedir. Tespiti, yıkımı ve inşa süreci dahil ciddi bir düzensizlik içeren bu çalışmalar çok önemli sorunları da beraberinde getirmektedir. Özellikle kentin görece değerli merkezlerinde iki-üç katlı binaların yıkılarak, hâlihazırda düşük yoğunluklu binalara dahi yetersiz gelen alt yapı sistemleri, yol, kaldırım ve otopark ihtiyaçları geliştirilmeden, yerine yoğunluğu yüksek çok katlı binaların ?kentsel dönüşüm´ olarak kamuoyuna sunulması, zaten çekilmez hale gelen sorunları giderek artırmaktadır. Binaların büyüklükleri ve insan sayısı artmakta, dolayısıyla ihtiyaçlar katlanmakta buna karşın zaten yetersiz olan kanalizasyon, yol, kaldırım, yeşil alan ve sosyal donatı alanları giderek daha da yetersiz hale gelmektedir. Bu süreçlerdeki bir diğer sorun da riskli binaların gelişigüzel yıkılıyor olmasıdır. Binaların ?riskli bina´ olarak resmileştikten sonra, yıkımlarında hassasiyet gösterilmediği, can ve mal güvenliğini tehlikeye atacak şekilde binaların yıkıldığı ve çoğu yıkımın başında mühendis bulundurulmadan yapıldığı gözlemlenmektedir.?
?Son olarak söylemek isterim ki İnşaat Mühendisleri Adana Şubesi olarak mesleğimizde, kentimizde ve ülkemizdeki sorunlara çözüm bulunması için mesleki ve toplumsal sorumluluğumuz gereği çalışmalar yürütmekteyiz? diyen Kaya, ?Daha verimli ve etkin bir meslek, yaşanabilir bir kent, insan haklarına önem veren demokratik, özgür bir ülke biz inşaat mühendislerinin özlemidir. Bu yönde gelişmeler sağlanabilmesi için de çalışmalarımızı, birikimimizi, araştırmalarımızı kamu yararına sunmaya her zaman hazır olduğumuzu sizlerin aracılıyla bir kez daha vurgulamak isterim? şeklinde konuştu.
Adana´daki Proje Alanları:
BÜYÜKŞEHİR:
Büyükşehir Belediyesi tarafından yürütülen Göl, Sinanpaşa, Fatih, Köprülü, İkibineveler, Ziyapaşa ve Buruk-Göztepe mahallelerinde yedi alan,
YÜREGİR:
Yüreğir Belediyesi tarafından yürütülen Kışla mahallesinde üç alan, Cumhuriyet mahallesinde yine üç alan, Başak, Akıncılar, Yavuzlar,Serinevler, Karacaoğlanve Karşıyaka mahallelerinde birer olmak üzere toplam on iki alan,
SEYHAN:
Seyhan Belediyesi tarafından yürütülen İsmetpaşa- Barış, Barbaros-Bey, Döşeme, Şehitduran-Yenibey-Mestanzade, Sucuzade, İsmetpaşa, Hürriyet, Barbaros-Yenibey-Bey, Ahmet Remzi Yüreğir mahallelerinde dokuz alan,
ÇUKUROVA:
Çukurova Belediyesi tarafından yürütülen Belediyeevleri ve Yüzüncüyıl mahallelerinde iki alan,
SARIÇAM:
Sarıçam Belediyesi tarafından yürütülen Mehmet Akif Ersoy mahallesinde bir alan,
CEYHAN:
Ceyhan Belediyesi tarafından yürütülen 3 alan,
KOZAN:
Kozan Belediyesi tarafından yürütülen 1 alan olmak üzere 35 proje alanı yer almaktadır.
Bunlardan Sarıçam Belediyesinin mevcut bir alanı ve Ceyhan Belediyesinin iki alanı iptal sürecindedir.
(VŞ)
