Amerika, siyasi ve ekonomik çıkarlarını korumak, aykırı seslere sözünü geçirmek amacıyla diğer ülkeleri cezalandırmak, zayıflatmak, güçten düşürmek yönünde, yaptırım ve ambargo önlemlerine en çok başvuran ülkedir.
Ekonomik yaptırım kararları, ekonomik yıpratmaya yönelik görünse de daha çok ABD siyasi çıkarlarını gözeten bir zamanlamayla ilan edilen siyasi sonuç beklenen uygulamalardır.
***
ABD ekonomik yaptırımları, özünde teknik olarak Hazine Bakanlığınca yayınlanan yaptırım listeleridir.
Yaptırım uygulamaları, Devletlere ilişkin, tüm ülkeyi kapsayan genel ambargolar veya gerçek ya da tüzel kişilere yönelik ekonomik kısıtlamalardır.
Devletlere yönelik yaptırımlar, halihazırda İran, Kuzey Kore, Sudan, Küba, Suriye ve Venezuela’ya uygulanmaktadır.
Gerçek ya da tüzel kişilere uygulanan, sayısı yüzleri aşan ikinci grup yaptırımlar ise Bakanlık, sektörel kurumlar, siyasi, askeri veya ticari şahsiyetleri içermektedir.
S-400 ve Suriye kapsamında gündemimize gelen, bazı Bakanlık ve Bakanlarımızı hedef alan ABD yaptırımları, kişi ve kurumlara yönelik olan ikici gruba girmektedir.
***
Yaptırımlardan amaç listeye alınan ülkeyi veya kişileri ABD çıkarları doğrultusunda hizaya getirmek, yatırımların bekasını sağlamaktır.
Bu yöndeki uygulama, cezalandırma, zayıflatma, izole etme, yurtdışı varlıkları dondurma, ticari faaliyetleri ve seyahatleri kısıtlama, vize yasağı gibi çeşitli düzenlemeleri kapsayabilmektedir. Silah ambargoları, savunma ve enerji sektörlerini dumura uğratmak, ticareti önlemek, ABD Doları ile işlem yapmaya yasak getirmek sıkça rastlanan örneklerdir.
***
ABD Hazine Bakanlığı yaptırımları, uluslararası gücü olmayan, tek yanlı iç hukuk tasarruflarıdır.
Ancak, bu ülke içi kararların ABD baskısı ve tehdidi ile ciddi sonuçlar doğurup, fiiliyatta bağlayıcı hale gelebildiği de görülmektedir.
***
İlk başlarda baş edilebilir görünse de, ABD yaptırımlarındaki tehlike, uygun zaman ve zemin bulduğunda giderek diğer ülkeler, bölgesel kuruluşlar ve AB, NATO gibi uluslararası kuruluşlar tarafından benimsenmesi ve nihai aşamada Birleşmiş Milletlere yansımasıdır.
ABD’nin iç hukuki tasarrufu olarak başlayan ancak zamanla AB ve NATO çevrelerinde destek bulan birçok yaptırıma Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyinin bigane kalamadığı da bir gerçektir.
***
Suriye bağlamındaki ekonomik yaptırımlar, ABD’nin iç hukuki tasarrufu addedilip hafife alınmamalıdır. İlgisiz bazı ülkelerin dahi tepkisel silah satışı yasağı ilan ettiği mevcut uluslararası zeminde bu yaptırımların benimsenerek genişleme olasılığı şimdiden isabetle dikkate alınmalıdır.
