Cezmi DOĞANER


ANADOLU HALI VE KİLİMLERİ


Anadolu halkı, düşüncelerini şekillerlede anlatır. Bunlara, çeşitli renkler katarak her birine ayrı bir anlam verir. Bu anlamlı şekilleri, halısına, kilimine, yağlığına, çorabına, iç çamaşırına varıncaya dek işler. İşte, bunlara el sanatları denir.                                                                                    

El işlerinde çizgiler, şekiller, renkler konuşur, Yeşil ?murattır?, mavi ?umuttur?, beyaz ?mutluluktur?, siyah ?üzüntü? yü, pembe ?bozuntu? yu, dile getirir. ?Al giyenin gönlü dolu, mor giyenin çoktur malı? derler.

Anadolu´nun kilimleri gibi halıları da renkleriyle, motifleriyle dokuduğu bölgenin özelliklerini taşır. Öyleki, bu işten anlayanlar halıya şöyle bir göz atınca, onun nerede, ne zaman dokunduğunu, kolayca bilirler. Anadolu halılarında bölgenin özelliği, renklerde kendini gösterir. (Mehmet Önder)

Anadolu´da Kilim Demek:

Her yazı bir düşünceyi anlatır. Anadolu insanı yazıdan yoksun olunca, düşüncelerini kendine özgü şekiller ve renklerle dile getirmeye çalışmış, bu şeklileri, renkleri, halısına, kilimine, yağlığına, çorabına işlemiştir. Her renkte, dileğini ve özlemini belirtmiştir.

Anadolu´nun kilimleri bir renk sofrasıdır. Aynı zamanda doğaya karışmış, doğanın çocuğu Anadolu kadınının alın yazısı, çilesidir.
Her yörenin kendine özgü bir kilimi vardır. Renkler ve de­senler, bir gelenek zincirinde yüzyıllara ulaşır. Her çizginin dili aynıdır, anlamı başka? Anadolu´da kilim demek özlemi, inancı, sevgiyi, ilmik ilmik, renk renk dokumak demektir.
Bir gün bir Yörük beyi, çadırının önüne atılmış bir kilimi görür ve hemen kilimi dokuyan kızı ile babasını buldurtur. Kilim­deki desenlerden, babasının kızını istemediği birisine vermek üzere olduğunu anlamıştır. Adama armağanlar verir ve kızını sevdiği genç ile evlendirmesini söyler.
İşte böyle. Kilim, onun dilinden anlayanlar için yerine göre bir dilekçe, bir mektup olur.
Bülbülüm şakı beni/Mektubum oku beni./Aşktan oldum yumak/Kilimde doku beni.
Şu sevdadan bayıldım,/Seni gördüm ayıldım./Geçtiğin yollara ben/Kİlim oldum yayıldım.
Dolaştım adım adım/Dört bucağı taradım./Gözlerinin rengi­ni,/Kilimlerde aradım.
Anadolu´da kilim demek, hayata renk vermek ve tabiata hâ­kim olmak demek?

?Hepimizin avuçlarında ve topraklarında kilimlerin hararetinden bir tutum saklıdır. Fakat asırlardan beri Türk evlerinin en esaslı eşyasını ve ekseriya biricik ziynetini teşkil eden emektar kilimlere hiçbir zaman layık oldukları değer verilmemiştir. Yeryüzündeki nakışların en harıkuladeleri ve renklerin en çoşkunları ile yüklü olmalarına rağmen kilim, ayak altında kalmaktan kurtulamamıştır. Ayak altında ezilmek, nalçalı topuklar altında paramparça yırtılmak, kilimin alnının karayazısıdır.?(Bediri Rahmi Eyüpoğlu)

Anadolu Kahveleri

Duvarda, belki bir araba boyacısının yaptığı resimde, kimliğini ortaya çıkaramamış, yarım kalmış, olamamış bir büyük sanatçının fırça izlerini görürsünüz?

Köy kahvesindeki eleştirisiyle, işçi toplantısındaki sözleriyle, yol üstü lokantasının duvarındaki tablosuyla sizi şaşırtan kimseler, o daha ileri -ama sosyal adalette de daha ileri- toplumlarda bulunsaydılar, belki de karşınıza birer büyük bilgin, devlet adamı veya sanatçı olarak çıkarlardı. Çünkü eğilimleri yönünde ve yetenekleri ölçüsünde eğitilip yetişme imkânını bulmuş olurlardı.

 

YAZARLAR

  • Cuma 24.9 ° / 15.2 ° Bölgesel düzensiz yağmur yağışlı
  • Cumartesi 24.8 ° / 13.8 ° false
  • Pazar 25.4 ° / 14.4 ° Bölgesel düzensiz yağmur yağışlı
  • BIST 100

    9548,57%0,19
  • DOLAR

    32,49% 0,16
  • EURO

    34,80% 0,25
  • GRAM ALTIN

    2487,88% 1,05
  • Ç. ALTIN

    4157,48% -1,05