ABD´de yeni bir terör saldırısı ve açıklamalara göre, bu saldırıyı gerçekleştiren terörist, Özbekistan asıllı. Saldırının ardından ABD, yeni yaptırımları derhal tartışmaya başlarken, Başkan Trump, ilk ağızdan Yeşil Kart uygulamasının kaldırılması gerektiğini söyledi. Bu olayın; Türkiye, Azerbaycan, Özbekistan arasında yapımı gerçekleştirilen, Bakü-Tiflis-Kars Demiryolu Hattının yeni ve önemli bir ticaret yolu olarak ve Demir İpek Yolu adıyla devreye girmesinin ardından, ABD´nin, küresel bazda oynanan satrançta bir hamle daha kaybetmesi olarak yorumlanıp, Çin´den başlayıp Avrupa´nın her köşesine uzanan bu yeni ticaret ağından kopmamak için, yapacağı yeni girişimlere esas oluşturabileceği değerlendiriliyor.
Küresel güç dengelerini değiştiren Çin, küresel ısınmanın getirisiyle, Kuzey Denizleri üzerinden kısalan ticaret yolları kazanımının ardından, demiryolu hattıyla da önemli bir kazanım elde ederken, ABD?nin, Pasifikteki etkinliği giderek azalmaya başladı. Üstelik ABD, yeni teknolojiyle ürettiği doğalgaz ile dünyanın en önemli doğalgaz üreticisi konumuna ulaşırken. Bu durumda Pasifik´e kayacağı değerlendirilen ve ABD ile Çin arasında gelişecek olan mücadele, kıtasal bir kayma ile karada ve kadim devletlerin katılımıyla gerçekleşecek gibi görünmeye başladı.
Suriye ve Irak coğrafyasına bilinçli olarak kurgulanıp yerleştirilen IŞİD terör örgütünün, buralarda eylem yapamaz hale gelmesinin ardından Afganistan ve Myanmar´da görülmeye başlaması da ABD´nin, önümüzdeki kısa vadede, bu bölgelerde yeni oluşumlara girişebileceği öngörüsünü getiriyor.
Küresel bazda, her gücün kendi satranç tahtası varken, bölgesel güçlerin, bu satranç tahtalarının her birinde ayrı mücadele etmesi gerekiyor. Çünkü küresel güçler, planladıkları hamlelerde, diğer güçlerin oyun dışında bırakılması için, her daim önlerine bölgesel güçleri alarak oyuna başlıyor.
Irak´ta yaşanan son gelişmelerle, ABD ve Rusya kaybediyor gibi görülmeye başlamış ve Irak merkezi güçleri Erbil önüne doğru ilerleyip, sınır kapılarını da kontrol altına almaya başlamışken, Rusya´nın IKBY ile petrol antlaşması yapmış olması ve ardından İran ile de bir petrol antlaşmasına imza atmasıyla, bölgesel ekonomik dengeler yeniden değişime başladı.
Suriye´de, ABD ve Rusya´ya rağmen, Türkiye´nin yaptığı Fırat Kalkanı Operasyonu ve ardından İdlip harekâtıyla, planları sekteye uğramış görünen ABD ve kısmen Rusya, kaybediyor görülürlerken, Suriye´nin petrol sahalarının, ABD askerlerince temizlenip YPG/PYD´ye verildiği ABD´li komutan tarafından rakamsal olarak yapılan ironik açıklamasıyla ortaya çıktı. Ayrıca Rusya´nın da, Kasım ayı içinde yapılması planlanan Suriye Halkları Kongresine YPG/PYD´yi çağırması, yeni hamlelerin ne yönde olacağını tartışmaya açtı. Türkiye, Afrin´e bir gece ansızın gelebiliriz modundayken, Rusya´nın, bu hamleleriyle aslında Esad ile bölgesel bir Şii yapılanmayı destekleyerek, kendini Doğu Akdeniz´de garanti altına alacağını, IKBY ve İran ile yaptığı anlaşmaları kalıcı ve kazançlı hale getirmek için, YPG/PYD koridoruna olumlu baktığını görmek mümkün. Üstelik tam da Türkiye ile ilişkileri S-400 antlaşması gibi, nükleer santral yapımı antlaşması gibi yüksek değerli ekonomik girişimlerle de desteklenmişken. Bu durumda, Türkiye´nin yeniden Rusya ile karşı karşıya gelmesiyle ortaya çıkabilecek krizlerin, boyutlarını ve Türkiye için kayıplarını öngörmek ürkütücü.
Türkiye, bir türlü dengeyi tutturamadığı bölgesel ve küresel siyaset stratejilerinde, kendini yeniden zora sokacak hamleleri yapmaya devam ederken, bunu iç siyasette başarı ve küresel güçlerin yenilgisi olarak algılara sunuyor. Ancak, küresel güçler planladıkları şekilde oyunlarına devam ederken, kimi zaman kendi aralarında oynanan oyunun hamlelerini rahatlatabilmek için, yeni taktiklere başvurmaktan öte bir gerileme yaşamıyor.
Rusya da, ABD de, bir şekilde Türkiye´yi YPG/PYD, dolayısıyla PKK ile masaya oturtmak için, sahada yapılması gereken her hamleyi dikkatle yapmaya devam ediyor.
Bölgesel dengelerde kaybeden kim olacak, bunu söylemek öngörülere rağmen henüz erkenken, bölge halkının geleceğini gözeten kimsenin olmadığını söylemek acı bir gerçek.
Can UĞURATEŞ
