İkinci Dünya Savaşı sonrasında oluşan iki bloklu Dünyanın sıkıntıları, Soğuk Savaş dönemi olarak, Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği´nin (SSCB) Gorbaçov liderliğinde uygulamaya başladığı Perestroyka ve Glastnos politikaları ardından, SSCB´nin dağılmasını müteakip tarihin sayfalarında yerini aldı. Ancak küresel güçlerin bitmek bilmeyen istemleri ve oynanmaya başlanan bölgesel oyunlarla köşe kapmacaya dönen rekabet ve kazanım isteği, Dünyayı yeniden bloklaşmaya götürüyor.
ABD ve Rusya´nın küresel güç dengelerini kontrol etme çabaları hız kesmeden devam ederken, Çin´in, gelişen teknolojisiyle, küresel güç dengelerinde yer bulmak için savunma stratejisini değiştirme çabalarıyla ortaya çıkan görüntü, Dünyayı, yeni sıkıntılı günlere götürüyor gibi. Çin´in ve Rusya´nın son dönemlerde yaptığı tatbikatlar ve törenlerde ortaya çıkan görüntüler gövde gösterisi niteliğinde ve Soğuk Savaş Dönemi görüntülerini anımsatıyor.
Rusya´nın, SSCB döneminde Kızıl Meydan´da yaptığı, Hitler Almanya´sında ve Mussolini İtalya´sında yapılan törenlerle verilmeye çalışılan imaj, günümüz konjonktüründe Kuzey Kore gibi bir dengesiz tarafından verilmeye devam edilirken, Çin ve Rusya tarafından da yeniden sergilenmeye başlandı. Tatbikat veya törenlerle verilen görüntü, diktatoryal yönetimlerin vazgeçilmez güç gösterisi olarak sıradanlaşırken, küresel güçlerin aynı yöntemlere başvurması, üzerinde düşünülmesi gereken ve tüm insanlık için tehdit içeren bir konu.
Askeri teknolojide ulaşılan gücü göstererek, caydırıcılık sağlamaya ve teknolojiden uzak ülkelere korku enjekte etmeye yarayan bir propaganda vasıtası olarak kullanılan bu yöntemin yeniden gündeme alınması, bu kadar olumsuz tarihsel yaşanmışlığa rağmen, uluslararası ilişkilerde ve Dünya siyasetinde çok fazla bir değişim olmadığını ortaya koyuyor.
Küresel bir güç olan ABD´nin, Kuzey Kore´nin kıtalar arası füze denemesinin ardından Kore Yarımadası üzerinde bombardıman uçaklarını uçurması ile Çin´in, Silahlı Kuvvetlerinin 90´ıncı yıl törenlerini, teknolojisini detaylarıyla sergileyerek yapması ya da Rusya Donanmasının Karadeniz´de yaptığı tatbikatın, esasta birbirinden farkı yok.
Bu arada, Ortadoğu´da oynanan senaryolarda oluşan konjonktürde, Türkiye´nin, Katar ile birlikte yaptığı tatbikatın anlamını ve vereceği imajı değerlendirmek, ülkelerin coğrafi konumları, güç oranları ve bölgesel güç dengeleri göz önüne alındığında, biraz sıkıntılı.
Yeniden oluşacak bloklaşmada doğal olarak üçlü bir görünüm varsayımı olsa da Çin ve Rusya´nın birlikte hareket etmesi, Şanghay Beşlisi gibi ittifaklara yönelmesi ve Doğu Çin Denizinde ortak tatbikat yapmaları, bloklaşmanın, yine iki cepheli konuma geleceğinin önemli verileri.
Dünya, küresel ısınmanın da getirdiği yeni jeostratejik konumların oluşturacağı yeni jeopolitik ile yeni küresel dengelerin ortaya çıkmasına tanıklık etmeyi beklerken, bilinen iki küresel güç, etkinliklerini yitirmemek adına yoğun mücadelesine devam ediyor. Önemli gelişmeler, yeni teknolojik güçlerin küresel dengede yerini belirlemesiyle ortaya çıkacak. Her ne kadar Çin, Rusya ile yakın görünse de Hindistan´ın konumu, dengelerde belirsizliğini koruyor. Japonya yeniden askeri teknolojiye dönerken, esasen ABD´nin teknolojik gelişiminin temelinde de yer alıyor ve Çin, ne kadar Dolar yönetiminde etkinse, Japonya da etkinliğini korumaya devam ederek, bir yerde ABD´yi tehdit ediyor. II. Dünya Savaşında yediği darbeyi unutmuş veya af etmiş olmasını düşünmek saflıktan öte olur.
Dünya yeniden ve süratle bloklaşmaya yönlenirken, Türkiye´nin, yaptığı açıklamalarla, halen yerini tam olarak belirlememiş olması dikkat çekiyor. Türkiye, önce Çin ile yapmaya çalıştığı balistik füze anlaşmasında bu gün, Rusya ile S-400 füzeleri temininde anlaşma noktasındayken, ABD ve AB tarafından, NATO üyeliği ile olan bağlantılarına dikkat çekiliyor. Aynı zamanda AB üyeliğinin sorgulanması, AB ülkeleriyle yaşadığı diplomatik sorunların ardından bölgesel stratejik konumlanmaların yeniden teşkiliyle, Türkiye´nin, stratejik konumunun önemi ortadan kaldırılmaya çalışılıyor.
Bu durumda Türkiye, bölgesel ve küresel zorlu bir sürece girmişken, iç siyasette dalgalanmalar tüm yoğunluğuyla devam ediyor. Yeniden oluşan bloklaşmada, yaşanacak gelişmelerin ülkeyi nereye götüreceğini, iç siyasetteki dalgalanmalar durulduğunda görmeye başlayacağız.
Can UĞURATEŞ
