PROF. DR. FİKRİ AKDENİZ - BİLİM DÜNYASI


GÖBEKLİ TEPENİN ÖNEMİ NEDİR? - 2


Yüzey araştırmalarından neolitik dönemin insanlarının yüksek yerlerde (600m-1000m arasında)  yaşamayı bildiklerini anlıyoruz.  Çanak çömleksiz Neolitik dönemde avcı ve toplayıcı ekonomiye dayalı bir yaşamın benimsendiği anlaşılmaktadır.Neolitik (yenitaş) dönem: Taş devrinin son aşamalarını temsil eden taş aletlerin işlenişindeki yeni bir teknolojiyi tanımlamak amacıyla ortaya atılmıştır.
Burayı benzersiz kılan Neolitik Çağda MÖ 10000 dolaylarında yapılmış olmasıdır. Blok taştan yapılmış T biçimindeki tüm sütunlar 3 ve 6 metre arasında değişen yüksekliklerdedir..
Kesin yargıda bulunmak güç olsa da kalıntılarda ritüellerin öne çıkması bu motivasyon (güdülenme) kaynağının arkasında inançların olduğunu düşündürüyor. Göbekli Tepe insanlığın eski çağlarına ışık tutan, anıtsal dikilitaşlar ile donatılmış çok sayıda yapıyı barındıran en görkemli yerlerden biri olarak UNESCO’nun tüm kriterlerini karşılayarak 2018 yılında Dünya kalıcı miras listesine alınmıştır. Göbekli Tepeyi meşhur eden ve tün Dünyanın dikkatini çekmesini sağlayan etken, kentlerin ortaya çıkışından çok önce yerleşimden bağımsız yalnız dinsel özellikler barındıran bir yer olmasıdır. 
Göbekli Tepe, yapılan jeomanyetik ve jeoradar taramaları sonucunda, çapları 10-20 metreye varan daire biçimli 20 adet yapıya sahip yaklaşık olarak 80 dekarlık bir alana yayılmıştır. Günümüze kadar yapılan kazı çalışmaları sonucunda 4 tanesi koruma altına alınmıştır Göbekli Tepede kazı başkanlığı yapmış olan Prof. Dr. KlausSChmidt “T” biçimindeki dikili taşların stilize edilmiş insan tasvirleri olduğunu düşünür.Her bir çemberin etrafı taş duvarlarla desteklenmiştir İlkel el aletlerinden başka bir aletin olmadığı kabul edilen bir dönemde, bu büyüklükteki sütunların nasıl taşındığı ve dikildiği ise yanıt bekleyen sorular arasında yer alıyor.

 

Göbekli Tepe kazılarından bir görüntü


Karşılaştırma amaçlı olarak bilinen kadim uygarlıkları bir daha hatırlayalım.
Sümer Uygarlığı (MÖ.4000): Dicle ve Fırat; Mısır Uygarlığı (MÖ.3500 ): Nil Nehri
Maya Uygarlığı (MÖ. 2600): Güney Amerika;Hint Uygarlığı (MÖ.2500): İndüs Irmağı
Çin Uygarlığı (MÖ.1500): Sarı Irmak
Bu tarihler incelendiğinde insanlık tarihinde ilk uygarlık olarak bilinen Sümerler'den bile 6 bin yıl önce ortaya çıkan Göbekli Tepe'nin önemi daha iyi anlaşılabilir. Çanak-çömlekçiliğin henüz bilinmediği taş çağına (çanak-çömleksiz neolitik çağ) ait olan bu kalıntılar, Anadolu`da yaşayan ilkel atalarımızın da mimari yeteneklerinin olduğunu göstermektedir. 
 

YAZARLAR

  • Cuma 24.9 ° / 14.2 ° Güneşli
  • Cumartesi 28.3 ° / 15.1 ° Güneşli
  • Pazar 28.3 ° / 15.7 ° Güneşli
  • BIST 100

    9079,97%3,10
  • DOLAR

    32,35% 0,15
  • EURO

    34,93% -0,09
  • GRAM ALTIN

    2322,96% 0,18
  • Ç. ALTIN

    3843,45% 0,00