Disiplincilik, her şeyden önce parti içinde yeni fikir üretme çabalarını ürkütür, bunun doğal sonucu olarak, partililerin zaman içinde parti ile kendi aralarında mesafe koymalarına yol açar.
Yeni düşünce üretme tekeli sadece parti genel merkez veya TBMM grup yönetiminin tekelinde, bireysel üyeler arasında dile getirilmeyen ya da getirilemeyen görüş farklılıklarının doğmasına yol açar ve parti bağlarının gevşemesi sonucunu verir.
Düşünce üretimi parti içinden dışına kayar ve parti dışında üretilen düşüncelere karşı parti merkezinin kuşkulu bir tepki duymasına ve o fikirlere yabancılaşıp gözardı etmesine yol açar. SDD, SODEV ve TÜSES gibi düşünce üretme mekanizmasıyla,(Avrupa’da kurulu Sosyal Demokrat örgütleri de sayabiliriz) CHP’nin bir türlü uzlaşamaması böyle bir yabancılaşmanın sonucudur. Keza Sendikaları, meslek odalarını vb demokratik kitle örğütlerini de sayabiliriz.
Partilerin fikir dinamizmini yitirmeleri, siyasal yaşamdaki edimlerini gündelik siyaset edimleri ile sınırlar ve böylece, bir yandan gündemini başkalarının belirlediği siyasal anaforların içinde dönmeye zorlanırken, bir yandan da partinin kamuoyu önünde entelektüel itibarını yitirmesine neden olur. Bugün CHP ve altılı masa birleşenlerinin durumu budur.
Partinin, genel merkez tekeli altında bürokratik ve hiyerarşik bir mekanizmaya dönüşmesi özellikle Sol partileri, temsilcisi olduklarını savladıkları sınıfların sorunlarına yabancılaştırır.
Siyaset genel merkezle sınırlandığı için kademe örgütleri emir kulu pasif birimler haline dönüşür ve parti eylemlerinin heyecanı kalmaz.
Ve belki de en önemlisi, partililer hele hele belli yerlere seçilmek istiyorlarsa genel merkez kliğinin ve liderinin “evet efendimcisi” haline gelirler, siyaset yapmak genel merkez kliğinin gözüne girmekle özdeşleşir.
Bütün bu olumsuzluklardan sakınmanın yolu parti içi disipline çok az durumlarda son çare olarak başvurulması zorunluysa, olabildiğince yumuşak uyarılarla yetinilmesidir.
PARTİ İÇİ DEMOKRASİ
Parti içi demokrasinin gereği üçtür;
1. Eşit ve özgür partililer arası ilişkiler için demokrasi.
2.Partiyi, temsil iddiasında olduğu sınıfın yönetmesi ve yönlendirmesi için demokrasi.
3.Ülkenin genel demokratik ikilemini geliştirmeye katkı için demokrasi .
Tek cümleyle söylemek gerekirse parti içi demokrasi, kendi üyeleri açısından, denkler arası ilişkiler düzeni, temsil ettiği sınıfı kararlara katma anlamında bir mekanizma ve ülke genelinde bir demokrasinin gelişmesine katkı anlamında bir güvenlik ağıdır.
UYGULAMA
Parti içi yönetim demokrasiden daha geniş bir çerçeveye, konsensüse dayanmalıdır. Parti belli bir dava konusunda çalışacak kişilerin birlikteliği ise, o doğrultunun yerindeliğine her şeyden önce partililerin ikna edilmesi gerekir. Doğal ki parti kararlarını oya başvurarak belirlemek kolay ve kestirmedir. Ama hiç bir oylama, tüm yapıyı ikna eden bir konsensüs kadar güçlü olamaz. İnsanların bir bütün olarak inandıkları bir karar uğruna çalışmaları başkadır, çoğunluğun istediği bir karar uğruna çalışmaları başkadır.
Parti, içerde yeni düşünce üretimini yaygınlaştırıcı, demokratik ara mekanizmalar geliştirmeli, düşünce desantralize edilmelidir.
Parti içi demokrasi salt partili üyeler arasındaki denk ilişkilerin düzeni değildir; aynı zamanda en yaygın ölçüde üyeleri kararlara katarak ülke genelinde demokratik ortamı geliştirici bir mekanizma şeklinde işlemelidir. Ülke genelinde demokrasi varlıklı sınıflarla, emekçi sınıfların barışçıl dengesi demekse böyle bir denge ancak siyasal kararlarda emekçi payının var olmasıyla sağlanabilir. Parti içindeki emekçileri kararlara katmak bir bakıma kararları kitleselleştirmek demektir. Bunu bilinen yöntemleri önemli sorunlarda tüm parti üyelerine danışmak, ayrıca karar kademelerini çoğaltmaktır.
Artık “Kıral çıplak!” deme gereğinin birinci önceliği aldığı bir durumdayız.
