Balkanlarda yeni dalga soğuk savaş rüzgârlarına karşı bölge ülkelerinin tamamının AB ve NATO şemsiyesi altında birleştirilmesinin Avrupa’nın istikrarına katkı teşkil edeceği muhakkaktır.
Ukrayna krizinin artçılarının Balkanlardaki gidişatın ibresini de öyle veya böyle etkileyeceği tahmin edilmekte.
Nitekim istikrar arayışını hızlandırma yönünde AB ve NATO çevrelerinde yeni fikri eksersizler başlatıldığı duyulmakta.
Avrupa Birliğinden çekilen İngiltere, AB ve NATO şemsiyesi altına girememiş ülkeleri de içerecek yeni bir Avrupa yapılanmasına sıcak bakacaklarının işaretini vermiştir. Amaç AB dışı ülkelerin de güven çemberi içinde tutulacağı ‘’Geniş Avrupa’’ kurumsallaşmasıdır.
Balkanların Avrupa ailesine katılamaması halinde kırılgan siyasal belirsizliğin Ukrayna örneğinde olduğu gibi bir çatışma ortamına sürüklenmesi mümkündür.
Balkanlara etnik temelde yaklaşılması sınırların yeniden çizilmesi anlamına gelecektir.
Slovenlerin AB karar vericilerinin aklına düşürdüğü, Balkanlarda kalıcı istikrar için etnik temelli ulus devletler kurulması önerisi 30 yıl önce yaşanan kanlı kaos günlerini de çağrıştırmıştır.
Yeni düzenin sadece milliyetler üzerinden kurulması halinde birkaç ülkede kayda değer nüfusa ulaşan Balkan Türklerinin akıbetini de gündeme getirecektir.
AVRUPA VATANDAŞI TÜRKLER
Balkan cumhuriyetlerinin AB ve NATO şemsiyesi altında birleşmesini hedefleyen senaryonun zamanlıca hayatiyet kazanması halinde Kosova, Makedonya ve diğer Cumhuriyetlerindeki soydaşlar, yaşadıkları ülkelerle birlikte AB vatandaşı olacaktır.
Soydaşlarımız diğer AB ülkeleri vatandaşlığını almış Türkler gibi AB ve NATO güvencesine dâhil olacak ülkeleriyle birlikte Avrupa ailesine katılacaktır.
BALKAN TÜRK DEVLETİ
Balkan uluslarının, Slovenya’nın AB bünyesinde tartışmaya açtığı üç etnik temelde ‘’Büyük Arnavutluk, Büyük Sırbistan ve Büyük Hırvatistan’’ şeklinde devletleşmesi önerisinde Türklerin siyasi statüsü için ne düşünüldüğü açık değildir.
Büyük bir olasılıkla Türklerin, Büyük Arnavutluk veya Makedonya içinde azınlık olarak devam etmesi önerilecektir.
Bu senaryoda Boşnaklar için de bir önerme duyulmamış olmakla birlikte Bosna Hersek ve Sancak Boşnaklarının kaçınılmaz olarak bağımsız bir Boşnak Devleti oluşturacağı tahmin edilirken aynı şekilde Türkler için de bir devlet veya özel statülü özerk yapılanma öngörülmesi mümkün olabilecektir.
Kosova örneği ele alındığında, Kosova’yı oluşturan kurucu toplumlardan Arnavutların Büyük Arnavutluk, Sırpların Büyük Sırbistan’la birleşmesi sonucunda diğer kurucu toplum Türklerin akıbeti belli değildir.
Çok milliyetli Makedonya’nın paylaşımı da Türkler açısından Kosova benzeri bilinmeyenlerle dolu olacaktır.
Bulgaristan, Yunanistan, Arnavutluk ve Romanya’nın etnik bağları çerçevesinde Makedonya’ya farklı duygu ve iştahla yaklaştığı bilinmektedir. Bu ülkeler Makedonya için paylaşım mücadelesi verirken ülkenin kurucu toplumlarından Türklerin varlığı da gündem oluşturacaktır.
Sınırların etnik temelde yeniden çizilmesini öngören olası senaryoda, Kosova ve Makedonya Türklerinin yakın coğrafyalardaki Türkleri de şemsiyesine alacak şekilde bir ‘’Balkan Türk Devleti’’ kurma talebi sürpriz sayılmamalıdır.
Söz konusu Türk Devletine, tercih etmeleri halinde, diğer Balkan topluluklarından katılım mümkün olabilecektir.
SENARYOLAR
Anlaşıldığı kadarıyla AB çevrelerinde Balkanlardaki boşluklardan Türkiye’nin yararlandığı, Türklerin daha çok Bosna Hersek, Kosova ve Makedonya’da etkili olduğu uyarısı zaman zaman yapılmaktadır.
Ayrıca Balkanların Rusya, Çin ve Türkiye etkisine bırakılmaması için AB üyelik süreçlerinin hızlandırılmasına ilişkin istişareler yapıldığı da bilinmekte, AB liderliğinin üyelik süreçlerinde takvim içeren somut adımlar atamaması basiretsizlik olarak eleştirilmektedir.
Batı kulübünün Balkan Cumhuriyetlerini bünyesinde toparlamakta atıl kalması, Ukrayna sonrası yeni küresel kutuplaşmada Rusya’nın da kışkırtmasıyla etnik ayrışımın tetiklenmesi ve Balkanlarda sınırların yeniden çizilmesi anlamına gelecek etnik çözüm arayışları bölge için en kötü senaryodur.
Pandora’nın etnisite kutusunun açılması Balkanlarda ezeli yaraları kaşıyarak nerede duracağı kestirilemeyecek zincirleme kaos sarmalı başlatabilir.
Böyle bir etnik paylaşım durumunda, o günün koşullarına ve uluslararası konjonktüre bağlı olarak Balkan siyasetinde yönetim tecrübesi de olan Türklerin sahipsiz diğer toplulukları da himayesine alarak bağımsız ‘’Balkan Türk Cumhuriyeti’’ talebini gündeme getirmesi seçeneklerden birisi olabilir.
Hiç kuşkusuz Balkanlarda bir Türk devleti fikri muhtemelen birçok çevrede Osmanlı çağrışımlı alerjiler de yaratabilecektir.
