Uluslararası ilişkilerin yeni bir küresel bloklaşma eşiğinde saflarını sıkılaştırmakta olduğu dönemde, bu hafta sonu Hiroşima Zirvesinde bir araya gelen en gelişmiş (G7) ülkelerin liderleri, Huntington’ın zorlama ‘’medeniyetler çatışması’’ yaklaşımını teyit edercesine müstakbel soğuk savaşın parametrelerini belirlemeye başladı.
Malumlarıdır, ABD, Kanada, Fransa, Almanya, İngiltere, Japonya ve AB birlikteliği olan G7, bir dönem Rusya’yı da arasına alarak G8 olmuş, Rusya’nın Kırım’ı işgali üzerine üyelikten çıkarılmasıyla tekrar G7’ye dönüşmüştü.
Mevcut haliyle G7, Doğu, Batı demeden ilk 20’yi kapsayan küresel G20 forumunun aksine sadece en gelişmiş 7 Batılının kulübüdür.
Zirveden hemen önce yapılan G7 Dışişleri Bakanları istişarelerinde, ana gündemin Rusya’nın Ukranya’yı işgali ile hareketlenen yeni uluslararası dengelerin gölgesinde Doğu-Batı restleşmesi olacağının işaretleri alınmıştı.
Bu bağlamda Çin’in küresel yükselişi, Rusya-Çin yakınlaşması, G7 ile BRICS emperyal paylaşımlı soğuk savaş egzersizinin öne çıkacağı bekleniyordu. Öyle de oldu.
Batı Cephesi G7, NATO, AB ve Asya Pasifik’deki gibi bölgesel ittifaklarla siperlerini tahkim ederken, Doğu cephesi de G7 ile inatlaşmasını sürdürmüştür. Artık Şanghay İşbirliği ve BRICS’in bu koşullarda eski Varşova Paktı ve COMECON’a dönüşmesi muhtemeldir.
ÇİN KORKUSU
Çin’in 2014’den itibaren hızlanan ekonomik yükselişi, üyesi olduğu BRICS’i de G7’nin önüne geçirmiştir.
Satın alma gücü temel alındığında, G7’nin küresel ekonomiden payı yüzde 30 iken, Türkiye’nin de sıcak bağlar kurmaya başladığı BRICS’in payı yüzde 31’e ulaştı.
Çin, Amerikan rüyasını sonlandırarak dünyanın en büyük ekonomisi olmuştu.
Hiroşima Zirvesi bu ruh hali içinde toplandı.
HİROŞİMA
G7 dönem başkanı Japonya’nın Zirve için Hiroşima’yı seçmesi sorunluydu, taktik hata sayıldı. Yeni bir Soğuk Savaşın tuğlalarını örenlerin ‘’Hiroşimalar olmasın’’ yaklaşımının barışçıl ruhunu zedelediği hatırlatılıyordu.
Nitekim Biden Zirveye ayak basar basmaz, Hiroşima için özür dilemeyeceklerini tekrar ediverdi.
Atom bombasında yüzbinlerce kurban veren sembol şehirde yeni nükleer savaş planları yapılması protesto gösterilerine de yol açtı.
‘’Emperyalist Zirve’’ sloganları atan göstericiler ayrıca G7’lerden ellerini Ukrayna’dan çekmelerini istedi.
Zelenski’nin G7 formatlarına pek de uymayan abartılı iştiraki de ayrıca dikkat çekti.
G7 ZİRVESİ
Asya Pasifik tehlikeli sulara dönüşürken, G7 Liderler Zirvesinin ana rengini dönem başkanı Japonya’nın küresel güvenlik stratejilerinde daha fazla söz sahibi olma yaklaşımı belirledi diyebiliriz.
Japonya, Çin’in ABD’nin de önüne geçen yükselişinin bölgeye tehdit oluşturacağı endişesi içinde, Soğuk Savaş senaryolarına ivme kazandırmaya gayret etti.
ABD, Çin’i baskılama yönünde elindeki tüm imkanları kullanmaya hazırlanırken, Japonya’yı yanında bulmuştu.
BİLDİRİ
Zirve, liderlerin üzerinde mutabık kaldığı kapsamlı bir ön ve son söz pasajlı, 66 maddeli uzunca bir bildiri ile tamamlandı.
Çin’den, Rusya-Ukrayna tırmanışından gıda güvenliğine, çevreden enerjiye ve sağlığa çok sayıda alt başlıkta tespit, tavsiye ve tehditler içeren bildirinin ne kadar işlevsel olacağı şimdiden kestirilememekte.
Ancak, Zirve marjındaki beyan ve imalardan, bildiri ötesi niyet ve işaretler alınmıştı.
*Fransa, Çin’e karşı "ortak cephe" kurulması çağrısında bulunuyordu.
*ABD, Rusya’ya verilen cezayı ağırlaştırmak için ilave yaptırımlar talep etti.
*Çin’e karşı yeni bir ekonomik cephe oluşturulması konuşuldu.
*İngiltere’nin kurumsal ‘’ekonomik NATO’’ söylemi derinleştirildi.
* İngiltere, Çin’i çağımızın küresel güvenlik ve refahına en büyük tehdit olarak ilan etti.
*Biden, Asya Pasifik ittifakları dışında kalan Güney Kore’yi, ittifaka yeni girmiş olan Japonya ile birlikte üçlü görüşmelere yeşil ışık yaktı.
TEPKİLER
G7 Hiroşima nihai bildirisini yayınlandığı saatlerde Çin ve Rusya’dan ilk tepkiler geldi.
Çin, iddia edilenin aksine G7’nin uluslararası barışı bozduğunu, Asya Pasifik istikrarına zarar verdiğini, kalkınma çabalarına set çekmek istediğini dile getirdi.
Rusya, bildirinin Rusya ve Çin karşıtı saldırgan diline işaretle G7’nin küresel istikrarı baltalayan tahripkar önermelerinin zaman içinde NATO ve AB’ye ve diğer Batılılara dayatılarak küresel algıya dönüştürme stratejisine dikkat çekti.
Zirvenin ruhu, nihai bildiri ve kamuya açık beyanlar ötesinde kapalı kapılar arkasında benimsenmiş olabilecek Soğuk Savaş taktiklerinin zaman içinde pratiğe dökülüp uluslararası topluma endişe terleri döktürdüğünde anlaşılacaktır.
