SANİYE VİLDAN GÜZEL - İNADINA ŞİİR


"GÖVDEN UÇAN TEYARA SELEM SÖYLEN ŞU YARA


"Türk milletinin dili Türkçe’dir. Türk dili dünyada en güzel, en zengin ve en kolay olabilecek bir dildir. Onun için her Türk, dilini çok sever ve onu yüceltmek için çalışır."

ATATÜRK 

Atatürk, Türk diline önem vermiş, bu alanda çalışmalar yapmıştır. Türk dilinin zenginliğini ve genişliğini göstermek için Türk Dil Kurumu’nu kurmuştur. Türkçe sözlük hazırlanması, yabancı yapıtların çevrilmesi, Türkçenin yabancı sözcüklerden arındırılması, diğer ağızlarla olan sözcük farklılıklarının giderilmesi Türk Dil Kurumu'nun çalışmalarıyla gerçekleştirilmiştir.

1 Kasım 1928 tarihinde resmi olarak Yeni Türk Alfabesi kullanılmaya başlamıştır. Atatürk’ün dil alanında yaptığı gelişmelerden biri de benim öğrencisi olmakla gurur duyduğum Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesi’ni kurmak olmuştur. 9 Ocak 1936’da açılan bu fakültede Türk dili ve tarihi hakkında eğitimler verilmiş, dilini bilen öğrenciler yetiştirilmiştir.

Bugünkü yazımda, dil konusunda çok emek vermiş genç bir Türkoloğu tanıtmak istiyorum. 

19 MAYIS ATATÜRK'Ü ANMA GENÇLİK VE SPOR BAYRAMIMIZ KUTLU OLSUN

 

"GÖVDEN UÇAN TEYARA
SELEM SÖYLEN ŞU YARA
HASDALANDIM YATIYOM
BENE BULSUN Bİ ÇARA"
14-15 MAYIS günlerinde, MANAVGAT KİTAP ETKİNLİĞİ'inde kitaplarımı Manavgatlı kitapseverlere sunmuştum.
Otuz yerel yazar buluştuk. Ben kitap meraklısı, tüm masaları dolaşıp ilgimi çekenleri aldım. 
Bu kitaplardan biri de Türkolog Celâl Görgeç'in çok emek vererek hazırladığı "AÇIKLAMALI MANAVGAT AĞZI SÖZLÜĞÜ" adlı güzel kitabıydı. Buna ödeme yapmadım; genç bir Türkolog, yaş almış bir Türkolog için imzaladı kitabını...
Kitap, özellikle ilgimi çekmişti; çünkü, 5. ULUSLARARASI TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI KURULTAYI yeni sona ermişti.
Köşe yazısı yazdığım YENİ ADANA GAZETESİ, sanat, kültür, dil ve edebiyat konularına da çok ilgi gösterir ve duyarlıdır. 
Gazetede bu konuda haber aradım ve buldum. Hiç yanılmamıştım; çok güzel ve kapsamlı bir yazı vardı bu konuda...Size özetlemek istiyorum ve gazeteme teşekkür ediyorum. 
Bu yıl, İstanbul'da toplanan kurultayda 43 bildiri sunuldu.
11-13 MAYIS tarihleri arasında gerçekleştirilen kurultayda konu, "Geçmişten Günümüze Yazılmayan Türkçe-Türkçenin Art ve Eş Zamanlı Değişkeleri" idi.
Konunun alt başlıkları da şöyle belirlenmişti: "Türkçenin Ağızları, Sosyal Değişkeler Açısından Türkçe, Türk Argosu, Türk İşaret Dili, Meslek Dilleri (Jargon), Gizli Diller, Teklifsiz Konuşmada Türkçe"
Kurultayın düzenleyicisi Elginkan Vakfı'nının Türk Dili ve Edebiyatı Kurultayı Bilim Kurulu Üyesi Prof. Dr. Şükrü Haluk Akalın, konuyla ilgili açıklamasında, "Gönderilen toplam 43 bildiriyi kurultaya sunmaya değer bulduk.
Kurultayımızda alanlarına ve konularına göre gruplandırılan bu bildiriler dokuz oturum hâlinde üç gün boyunca tartışıldı. 
Yazı olarak ifade ettiğimiz durağan ölçümlü dilin yanı sıra şehir, ilçe ve köylerimizde, kısacası, hayatın her alanında farklı boyut, tür, kapsam ve özellikleri bulunan, yazılmayan canlı bir Türkçe var. 
Doğallığıyla, içtenliğiyle yaşayan bu canlı dil; üretkenliğe, değişime ve etkileşime açık... Bunun yanı sıra ağızlarımızın söz varlığındaki kelimeler, deyimler, atasözleri bütün zenginliğiyle varlığını korumakta..." demiştir.
GENÇ TÜRKOLOG CELAL GÖRGEÇ'in kitabına geçiyorum.
Kitabın ön sözü  RAMİ GARİPOV'un şu dörtlükleriyle  başlar;
"Halkımın dili bana doğruluğun dili,
Ondan başka benim vatanım yok;
Vatanını sevmeyen dilini de sevmez,
Vatanı olmayanın dili de yok!
Anamın dili bana ozan dili,
Ondan başka benim halkım yok;
Yüreğinde halkı olmayanın
İnsan olmaya da hakkı yok!"
RAMİ GARİPOV, Başkurt Türklerinin ünlü şairidir. Şair, binlerce kilometre öteden hepimizin duygularına tercüman olmuştur. Bu dörtlüklerin taşıdığı yüce anlam kitabın yazarını da etkilemiştir. Ön sözünde yazar, bu şiirin, bu konudaki zorlu çalışmasında kendisini isteklendirdiğini özellikle belirtmiştir.
AÇIKLAMALI MANAVGAT AĞZI SÖZLÜĞÜ
Bu sözlük, Antalya'nın en büyük ilçelerinden biri olan Manavgat'ın ağzının söz varlığını ortaya koymak amacıyla hazırlanmıştır. Yazarın yüksek lisans tezi olan Manavgat ve Yöresi Ağızları, yörenin söz varlığının yanı sıra dil bilgisel özelliklerini de içermektedir. Manavgat'ın onlarca köyünden yıllarca süren derlemeler esas alınarak hazırlanan bu sözlükte yedi bin civarında sözcük, deyim ve atasözü bir araya getirilmiştir. Diğer ağız sözlüklerinin aksine bu çalışmada sözcüklerin kökenleri ve çağdaş Türk dillerindeki durumu da verilmiştir. Bu yönüyle belki de alanında bir ilk olma özelliğini taşımaktadır. Sözcüklerinin anlamlarının ardından verilen örnek cümleler, eserin değerini arttırmaktadır. 
Genç yazarımızı memleketine ve diline olan ilgisinden dolayı kutluyorum.
SÖZLÜKTEN SEÇTİKLERİM:
GILIININ APTALI OLMAMAK: Göründüğü gibi olmamak.
"Mevlâna ne deyik bilmen mi ya olduun gibi ol ya göründüün gibi ol. Emme sen gılıının apdalı deelimişsin."
KÜRDÜŞMEK: Yaramazlık yaparak oynamak.
"Omarıla kürdüşmen bakaan, buban zopaala gelesi oldu."
ÜYKÜYE YATMAK: Uyumak, yatmak.
"Dam başında su tası
Şıngırdatman o tası
Güllü'nün yaarı üyküye yatmış
Hıçgırıklar dutası."
YAAMIR EBESİ: Yağmur duası ile ilgili bir inanış .
"Yaamır ebesi, ebesi
Veren veresi
Vermeyenin otuz iki çocuu olası
O da küllükte ölesi"
Çoçuklar bu maniyi okuyarak evleri dolaşırlar. Ev sahibi, çocuklara yiyecek verir. Ardından yağmurun yağacağına inanılır.
Manavgat Kitap Etkinliği'nin hemen ardından 17 Mayıs 2022 tarihinde 1. Uluslararası Türkoloji Kongresi'nde "Kazakçanın Ulusal Derlemi" başlıklı bir bildiri sunan Celâl Görgeç, 18 Mayıs tarihinde de Uluslararası Bilim ve Yazı Dili Olarak Türkçe Sempozyumu'na "Anonim Bir Ġazāvāt-ı İmām ʿAli̇̄ Adlı Eserin Fonetik ve Diyalektolojk Yapısı” başlıklı bildirisiyle katılmıştır.
Celâl Görgeç, "Açıklamalı Manavgat Ağzı Sözlüğü" adlı kitabından başka hocası Prof. Dr. Birsel Oruç Aslan ile birlikte Hüseyin Rahmi Gürpınar'ın Arap harfli olarak basılmış "Sevda Peşinde" adlı romanını günümüz harflerine aktarıp sözlüklü bir biçimde yayıma hazırlamıştır. 
Bu çalışma Türk Dil Kurumu Yayınları arasından elektronik kitap formatında yayımlanmıştır. 
GÖRGEÇ'in TDK Türk Dünyası Dil ve Edebiyat Dergisi, Türklük Bilimi Araştırmaları, Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi ve Kazakistan'da çıkartılan Türkologiya Jurnalı (Türkoloji Dergisi) gibi uluslararası dergilerde yayımlanmış makaleleri bulunmaktadır. Yüksek lisansını Selçuk Üniversitesi'nde "Manavgat ve Yöresi Ağızları" başlıklı teziyle tamamlamıştır.
CELAL GÖRGEÇ'in başarılı çalışmaları edebiyat dünyamıza katkı sağlamayı sürdürecektir. Genç arkadaşımı tekrar kutluyorum.
        HOŞÇA KALIN.


İki Türkolog Manavgat Kitap Etkinliği'nde...

YAZARLAR

  • Salı 15.1 ° / 9.5 ° Bölgesel düzensiz yağmur yağışlı
  • Çarşamba 19.1 ° / 9.6 ° Orta kuvvetli yağmurlu
  • Perşembe 16.4 ° / 10 ° Orta kuvvetli yağmurlu
  • BIST 100

    8828,70%-0,62
  • DOLAR

    32,29% 0,55
  • EURO

    35,19% 0,29
  • GRAM ALTIN

    2238,56% 0,53
  • Ç. ALTIN

    3895,90% 0,00