Rus medya organları hastane kaynaklarına dayandırdıkları haberde Gorbaçov’un uzun süren rahatsızlığının ardından hayatını kaybettiğini duyurdu.

Kremlin sözcüsü Interfax haber ajansına, Rusya Cumhurbaşkanı Vladimir Putin'in Mihail Gorbaçov’un vefatı dolayısıyla en derin taziyelerini ilettiğini söyledi.

Sovyetler Birliği’nin son lideri Gorbaçov, İkinci Dünya Savaşı'ndan bu yana Avrupa'yı bölen Demir Perde'yi kaldırmak ve Almanya'nın yeniden birleşmesini sağlamak için ABD ile silahların azaltılmasına yönelik anlaşmalar yaptı ve Batılı güçlerle ortaklıklar kurdu.

Demokrasi yanlısı protestolar 1989'da komünist Doğu Avrupa'daki Sovyet bloğu ülkelerini kasıp kavururken, 1956'da Macaristan'daki ve 1968'deki Çekoslovakya'daki ayaklanmaları bastırmak için tank gönderen önceki Kremlin liderlerinin aksine Gorbaçov güç kullanmaktan kaçındı.

Ancak protestolar, sonraki iki yıl içinde kaotik bir şekilde dağılan Sovyetler Birliği’nde 15 birlik üyesinin özerklik isteklerini körükledi. Gorbaçov çöküşü önlemek için çabalasa da buna engel olamadı.

1985'te, henüz 54 yaşında, Sovyet Komünist Partisi'nin genel sekreteri olduğunda, sınırlı siyasi ve ekonomik özgürlükler getirerek sistemi canlandırmaya çalıştı ancak reformları kontroldan çıktı.

Onun 'glasnost' (ifade özgürlüğü) politikası, parti ve devlet hakkında daha önce yapılması düşünülemez eleştirilere imkan verdi ancak aynı zamanda Letonya, Litvanya, Estonya gibi Baltık cumhuriyetlerinde ve diğer yerlerde, bağımsızlık için baskı yapmaya başlayan milliyetçileri cesaretlendirdi.

Çok sayıda Rus, yaşam standartlarındaki düşüşün demokrasi için ‘ödenemeyecek kadar yüksek’ bir bedel olduğunu düşünerek, reformlarının neden olduğu çalkantı için Gorbaçov'u asla affetmedi.

Liberal ekonomist Ruslan Grinberg, 30 Haziran'da Gorbaçov'u hastanede ziyaret ettikten sonra silahlı kuvvetler haber kuruluşu Zvezda'ya eski Sovyet lideri için şunları söyledi: "Hepimize özgürlük verdi - ama bununla ne yapacağımızı bilmiyoruz."

Gorbaçov görevden ayrıldıktan kısa bir süre sonra 1992 yılında Associated Press’e verdiği röportajda, “Kendimi ülke, Avrupa ve dünya için gerekli olan reformları başlatan adam olarak görüyorum. 'Tekrarlamam gerekse bunları yine yapar mıydım?' diye bana sık sık soruyorlar. Ben de 'Evet, daha büyük ısrar ve kararlılıkla' diyorum” ifadelerini kullanmıştı.

Gorbaçov 1990 yılında Soğuk Savaş’ın sonlandırılmasındaki rolünden dolayı Nobel Barış Ödülü’ne layık görülmüştü.

Rus basınına göre Gorbaçov’un, Rusya’nın başkenti Moskova’daki Novodevichy mezarlığında eşinin yanına defnedilmesi bekleniyor.

(vş)