‘’İnsan yaşadıkça ateş sönmez’’ diyen çevre duyarlı edebiyatçımız Buket Uzuner’in Su, Toprak, Hava romanlarından sonra tabiat dörtlemesinin sonuncusu olan Ateş de okuyucu ile buluştu.
Uzuner, Ateş’i insan uygarlığının temeli olan bilgiyi sadece kendisine saklayan kibirli ve acımasız muktedir Zeus’tan hayatı pahasına kaçırıp, Ateş olarak insanlığa armağan eden kahraman Prometeus’a ve insanlığın yalansız bilgiye ulaşabilmesi için yine hayatları pahasına çalışan namuslu gazeteci, öğretmen, sanatçı ve bilim insanlarına ithaf ediyor.
ANADOLU MİTOLOJİSİ
Ateş sadece düştüğü yeri yakmaz. Yangın, karanlığa gizlenmiş yalan ve sırları ortalığa saçar. Ateşin kayıp ve kazançları ancak söndüğünde anlaşılır der yazarımız.
Ekoloji Radyo’nun yayınını keserek Mardin’den büyük bir son dakika yangın haberi ile başlayan Ateş, Gazeteci Uyumsuz Defne Kaman’ın gizemli gaybubeti, Umay Nine ekibinin Mezopotamya efsaneleriyle örülü, gerilimli, soluk kesen iz arayışı ile sürer. Bir şehir ayaktadır.
Okuyucu, meraklı bir bekleyiş ve ümitli gerilimle evliyalar, erenler şehri Mardin dehlizlerinde yangınlar, efsaneler, kadim hikâyeler sarmalı içinde kitapların koruyucu perisi Kebikeç’e kadar uzanır.
TABİAT
İlk romanı İki Yeşil Su Samuru ile 35 yıl önce yazarlığı meslek edindiğini söyleyen Buket Uzuner, tabiat dörtlemesine az değil, neredeyse edebiyat yaşamının yarısını vakfetmiş.
14 yılını alan tabiat dörtlemesini insanlığın hayvanlara, çocuklara, kadınlara, ağaçlara, suya, toprağa, havaya gösterdiği saygısızlığa, sevgisizliğe, ikiyüzlülüğe duyduğu öfkenin tezahürü görmekte.
Orta Asya, Türk Şaman, Yunan, Mezopotamya, Kürt, Süryani, Arap, Ermeni, Acem, Azeri, Ezidi mitolojilerinden aldığı ilhamla Dünyanın en zengin kültürel coğrafyası olarak tanımladığı Anadolu ve çevresindeki Balkan, Kafkas ve Mezopotamya uygarlıklarının masal ve destanlarının izlerini içselleştirmiş.
Mitoloji, tarih ve iklim biliminden titiz izler taşıyan Ateş, şaman kültürünün özünü, sembolleriyle birlikte yüzyılımıza taşıyor.
ÜSLUP
Kitap, öykülerle, masallarla, efsanelerle iç içe geçmiş modern anlatımlarla okurunu adeta bilgi küpü haline getiriyor. Duyarlı, tebessüm ettiren gerçekçi bir dil ile eski Türk gelenekleri güncel toplumsal esprilerle yeniden hayat buluyor.
‘’Ey, bu kitabın liyakatli, merhametli, vicdanlı, faziletli başkalarının işine, hayatına, inançlarına saygılı, gönlüne paha biçilmez, komşusu açken uyuyamayan, aç kaldığında bile zalimlerle işbirliği yapmamış onurlu okuru!’’
Hikâye anlatıcımız, sık sık doğrudan okuruna hitap ederken, tabiat dörtlemesi ve yazarlık serüveninin sırlarını da aralıyor.
BEŞLİ
Tabiat dörtlemesinin tadı damağında kalan edebiyat dünyası ve okuru Buket Uzuner’den bir ‘’beşleme’’ beklentisine de girebilir.
Yerküremizin öz maddesinin dört hali olarak da kabul edilen toprak, su, hava ve ateş dörtlüsüne bazı kültürlerde beşinci element de ilave edilmekte.
Toprak, su, hava ve ateş elementleri bileşiminin özünü yansıtacak, tamamlayıcı bir ‘’ruh’’ ya da ‘’hiçlik’’ elementi anlatımı esasen bilim kökenli edebiyatçımızı yorucu bir tabiat beşlemesi eksersizine de yöneltebilir.
Nitekim Dörtleme, cıvıl cıvıl sesli bir bebeğin gözlerini dünyaya açtığı müjdesiyle, yeni bir başlangıçla sonlanıyor. Belli mi olur, onlar ererken muradına, gün gelir bizler de kerevetine çıkıp bebeğin büyüyüp, serpilmesini Buket Uzuner kaleminden okuyup, gözleriz.
ATEŞ
Ateş, edebiyatseverlerde birbirinin mütemmim cüzü olan dörtlemenin ilk üçünü yeniden hatırlamaya davet etmiyor değil.
Ateş ile tamamlanan tabiat alametleri, insanlığın bekası için ilgisiz kalınamayacak çevre farkındalığı çıkışı ile dünya edebiyatında da örneği az görülen, özgün bir edebi demet.
Ana fikri, edebi değeri yüksek, meşakkatli dörtlü başyapıt için teşekkürler sevgili yazarımız Buket Uzuner.
