Büyük kurtarıcı, önder Gazi Mustafa Kemal Atatürk´ün dünyada devleti kurtarmakla devleti kurmayı aynı çizgide gerçekleştiren bir lider olduğunu hepimiz biliyoruz?
İyi bir askeri eğitimden geçen; sanat, edebiyat ve bilime çok meraklı olup önem de veren, matematik kitabı yazan, projeler üreten çok ileri görüşlü bir insan olan Atatürk; bazı konularda da çağının ve geleceğinm olayları konusunda somut sonuçlar ortaya koymuştur.
Bu somut sonuçlardan biri de, sosyal yaşam ve kültürel yönden büyük bir devrim gerçekleştiren Ulu Önder´in toplum yaşamına sağladığı en büyük katkılardan biri de kuşkususuz ki Köy Enstitüleridir?
Atatürk´ün Köy Enstitülerinin yaşama geçirilmesinde proje olarak katkısı olmadığı düşünülemez. Her ne kadar, Köy Enstitüleri Atatürk öldükten sonra kurulmuş olsa da, proje olarak Atatürk´ün tasarladığı bir eğitim ve kalkınma yapısı bir eğitim projesidir.
Neden düşünülemez peki?..
Atatürk gibi:?Köylü milletin efendisidir? diyen bir devlet adamının yapılması gerekenler konusunda da önemli bir bilinç taşımaktaydı?
Cumhuriyet kurulduğu yıllarda yıkımlardan geçip gelen bir savaş geçmişi olan; ülke olarak okur-yazar oranı yüzde 3-4 iken ancak ve de çok zor ekonomik koşullarda varlığını sürdüren bir toplum olan Türkiye´de yapılması acilen gerekli olan bir eğitim ve kalkınma seferberliğine hızla gereksinim vardır.
Atatürk, ülkenin insan ve kaynak potansiyelinin en güzel bir biçimde deeğrlendirilmesi için, o milletin efendisi yaptığı köylünün geleceğe de ışık tutacak tutacak projelere de ev sahipliği yapabileceğini biliyordu.
Atatürk´ün köy-eğitim modeli, yine onun tasarısı olan fabrika projesi ile içerisinde her türlü sosyal donatısı ve ?İdeal Cumhuriyet Köyü Projesi?nin eğitsel bir uzantısıdır ve o günkü insan-yaşam-toplum gerçeğine uygundur.
Durum böyleyken?
Uyanan Türkiye´nin, toplumun gelişmesinden ve feoaliteyi bozacağından rahatsı olanlar Köy Enstitülerinin kapatılmasına neden olmuşlardır. Böylece, toplumun gelişmeye, uygarlığa uyanmasıyla kapatılan Köy Enstitüleri, daha sonra, Japonya´nın bizden örnek alıp, kendi toplumunu geliştirdiği ve tüm dünyanın da kabul ettiği bir model olmuştur.