Nazım Hikmet elbette ki Türk ve dünya şiir için çok önemli bir şairdir. Yazdıkları yaşadıklarıyla örtüşen toplumcu bir ozan olarak, insan ve yurt gibi toplumsal duyarlılıkları olan bir evrensel bir ozandır.
Gelenekten gelen Nazım´ın gerçekten Türk ve dünya şiir adına anıtsal nitelikler taşıyan şiirleri bulunmaktadır. Bunları her okuduğumuzda bizi heyecanlandırır, güzel duygulu yelere alıp bizi götürür.
T-24 yazarlarındna Hakan Aksay bir yazısında biri unutulmuş, diğeri de Fransız komünist Henri Martin için yazılmış, kayıp olan iki şiirine yer vermişti. Geçen haftaki ayzımızda, biz bunlardan adı yer almayan, unutulan o eski şiirine yer vermiştik.
Aksay, ?kayıp´ şiir konusunda şöyle diyor:
Gelelim ?Henri Martin´in Sesi?ne. Şiir kayıp. Yani Türkçesi yok. Lev Oşanin´in çevirisiyle Rusçası 21 Ağustos 1951 yılında bir Sovyet gazetesinde (Literaturnaya Gazeta, yani Edebiyat Gazetesi) yayımlanmış. Melih, vera Tulyakova Hikmet Arşivi´ndeki 60 yıllık gazete küpürleri arasında rastlamış şiire. Nâzım´ın Dünya Gençler ve Öğrenciler Festivali´ne katılmak üzere Berlin´e yaptığı ziyarette, Fransa ve destekçilerinin, Vietnam ve destekçilerine karşı savaş açtığı Biirnci Hindiçini Savaşı kahramanlarından, o yıllarda tutuklu bulunan ve Picasso, Sartre gibi isimlerin de destek verdiği Henri Martin için ayzdığı şiir bu. Melih Güneş´in ?anlamsal çevirisi ile sunuyoruz:
HENRİ MARTİN´İN SESİ
Sen buradasın Henri Martin
Türkülerle ve bayraklarla karşıladık seni
Arkamızda bütün Berlin
Türkülerimiz gençliğin türküsüydü
yaşamın türküsü
barışın türküsü
alnına çizgi, saçına ak düşmemişlerin türküsü.
Güvercinler havalandı bayraklarımızın gösterdiği yoldan gökyüzüne.
***
Sen önümüzdeydin, yakışıklı ve yürekli,
Deniz gibiydin, deniz misali güneşin ışıltısında
Bizse kıyıydık, dağlardık,
fırtınalı ve güçlü bir rüzgâr gibi haykıran
sesinle gürleyen bir ormandık.
***
Konuştun bizimle.
Biliriz sesini biz senin.
Yüzünü bildiğimiz gibi en yakın dostumuzun,
biliriz sesini Henri Martin.
Sesin dedi ki bize:
?Fırsat vermeyin kardeşlerimizi öldürmelerine,
Çekip çıkarın onları hapisane duvarlarından?
***
Biliriz sesini biz senin kardeşim,
O ses...
O ses öyle bir şeydi ki...
ölüm hakimlerinin yüzüne inen bir tokat gibiydi.
***
Ve hükümden sonra sevdalın senin
bir tüy gibi narin,
başladı ağlamaya.
Senin erkekçe sesin
***
okşadı onu şefkatli bir sitemle
süngülerin arasından,
demirden çember örmüş olan süngülerin...
Dedi ki sesin senin:
?Tut gözyaşlarını asker karısı
gösterme düşmana?
***
Biliriz sesini biz senin Henri Martin.
Biz ki doğruya kulak verenlerdeniz
biz ki hakkımız var sevdalanmaya, çocuklar doğurmaya, yaşlanmaya,
huzurlu bir ihtiyarlığa,
yanıbaşımızda oynayan torunlarla...
Biz ki, ne öldürmek ne öldürülmek isteriz
Biliriz sesini biz senin Henri Martin, avcumuzun içi gibi.
***
Sen buradaydın Henri Martin,
burada, Berlin´de, herkesin gözü önünde.
Ağustos´un beşinde bu bin dokuz yüz elli bir yılının.
Biz siyahı, sarısı, beyazı, yüz dört ülkeden delikanlı ve kız,
dinmeyen alkışlarla karşıladık seni
türküler ve yükselen bayraklarla,
sana çiçekler sunduk.
***
Ve iki kat daha fazla sevdik biz Fransa´yı
anaların nice bahadırlar doğurduğu
senin gibi...
Nâzım Hikmet
