Bayramlar, çok değişik toplumsal-ekonomik özelliklerdeki insanların pek büyük çoğunlukla paylaştığı akla ve bilime uygun duygu ve düşünceleri simgelerler. Bu nedenledir ki “bayram” gibi kutlanırlar. Başka deyişle gerçek bayramlar, demokrasi ortamında, demek ki toplum genelince paylaşılarak kutlanan günlerdir.
Bu bağlamda 1 Mayıs “Emek ve Emekçi Bayramı” da emeğin ve emekçinin eşit insan hak ve özgürlüklerinin ancak demokratik bir siyasal-toplumsal yönetimde gerçekleşebileceği bilinciyle kutlanmalıdır.
Demokrasinin, uygulanmak şöyle dursun, yeterince bilinmediği 19 yüzyılın ürünü olan ideoloji ve öğretilerin ve bu ideoloji ve öğretileri kitlelere zorla dayatan baskıcı siyasal örgüt ve kişilerin adları, simgeleriyle kutlanmaya girişilmemelidir.
Bu nedenle,
• “Yaşamda en doğru yol gösterici bilimdir!” diyen;
• “Biz de isteseydik uygulanamayacak düşünceleri, kuramsal kimi ayrıntıları yaldızlayıp bir doktrin yazabilirdik; öyle yapmadık; ulusumuzun maddi ve manevi gelişme gereksinimlerinin doğrultusundaki işlem ve eylemlerimizle sözlerin ve kuramların önünde gitmeyi yeğledik” diyen;
• “Bir toplumu, bir bölüm insanlarının düşüncelerine zorla tutsak etmek ve cılız bağımlılar durumuna düşürmek, doğal ve akla uygun bir yönetim biçimi değildir” diyen;
• “Ne yalnız başına yaşayan birey, ne de bireylerden soyutlanmış devlet olamaz; bir tek gerçek vardır: toplum olarak yaşamak zorunluğunda olan ve bir bölüm çıkarları bireysel, bir bölüm çıkarları ise ortaklaşa olan bireysel insan!” diyen
Atatürk’ün önderliğindeki Türk Devriminin emek ve ekonomik düzene ilişkin politikası, 1 Mayısların gerçek anlamda, yani toplum genelince bayram olarak kutlanmasına asıl uygun ortamı hazırlayan politikadır, kanısındayım.
Bu politikayı Atatürk’ün kaleminden okuyalım:
• "Yalnız serbest rekabetle bir ülkede ekonomik düzen kurulamaz; kurulabileceğini sananlar, kendilerini bir serap karşısında aldatılmaya koyuverenlerdir"
• "Devlet, hiç bir ekonomik etkinlikte bulunmadığı takdirde, devlet kurmaktan asıl amaç olan temel görevleri, yani güvenliği, adaleti ve dışa karşı savunmayı yerine getirmekte güçlüklerle karşılaşmayacak mıdır?"
• "Devletin temel görevlerini gereğince yerine getirebilmesi, sağlığı yerinde, yurttaşlık bilinci gelişkin, çağın bilimi, tekniği ve sanatıyla donanmış yurttaşların varlığına bağlıdır. Bunu ancak devlet sağlayabilir.”
• “Devlet, ülkenin güvenlik ve savunması için yollarla, demiryollarıyla, limanlarla, deniz araçlarıyla, her türlü ulaşım araçlarıyla, ulusun genel servetiyle yakından ilgilidir. Ülke yönetimi ve savunmasında bu sayılanlar, toptan, tüfekten, her türlü silahtan daha önemlidir. Özellikle para, her türlü aracın üzerinde bir varlık silahıdır.”
• "Ekonomik ve kimi toplumsal işler, bir yandan bireylerin yararları ile ilgilidir. Bunun için bireyciler, bu işlere devletin karışmasını kişi özgürlüğüne saldırı gibi görürler. Ama bu işler içinde bütün ulusun ortak yararına ilişkin olan noktalar da vardır. Özel yarar, çoğunlukla genel yararla çelişme içinde bulunur. Bir de özel yararlar en sonunda yarışmaya dayanır. Oysa yalnız yarışmayla bir ülkede ekonomik düzen kurulamaz.
• "Çünkü özgür yarışma, güçlü ile zayıfı karşı karşıya bırakır. İkinci olarak, kimi ortaklaşa yararlar vardır ki, bireyler ve şirketlerin bunları sağlamaya güçleri yetmez. Ya da yeterince kârlı bulmadıkları için o işleri yapmazlar. Oysa bunlar ulus için yaşamsal bir önem taşırlar ve devlet onları yapmak zorunda kalır. Devlet herkesin ortak yararını ve ilerlemesini düşünür. Bireylerin ise özel çıkar duygusundan ne ölçüde uzaklaştırılabileceği incelenmeğe değer. Ayrıca uluslarda özgürlük ve uygarlık geliştiği oranda devletin görevleri ve sorumlulukları da çoğalır.
• “Ulusal servetin dağılımında daha yetkin bir adalet, emek harcayanların gönenç düzeyininin yükseltilmesi, ulusal birliğin, demek ki iç ve dış güvenliğin, zorunlu koşuludur. Genel yarara hizmet eden genel kurumların çoğaltılması ile yalnızca çıkarsever olan etkinlikler sınırlandırılır ve yurttaşlar arasında ahlâki dayanışma gelişme olanağı bulur.'
----------------------------------------
Bakınız:
• Mustafa Kemal Atatürk, Yurttaş İçin Medeni Bilgiler –Atatürk’ün Demokrasi Dersleri, Özleştirerek Özleştirerek ayına hazırlayan, Özer Ozankaya, ADD Yay.
• Özer Ozankaya, Cumhuriyet Çınarı – Mustafa Kemal’i “Atatürk” Yapan Uygarlık Tasarımı, CEM Yay.
