(8 Haziran 2016 tarihli yazının devamı)
Karakollara kışlık kavurma yapılmış olması, bende yeni bir arayışın yolunu açtı. Bir gün Van Sınır Jandarma Tugay Komutanı Tuğgeneral Yusuf Soybaş Paşa?yı ziyaret ettiğimde (Samimi hislerimle gerçekten saygı duyduğum, ender jandarma üstsubaylarından biri olan Yusuf Paşa, sonradan Tümgeneral rütbesiyle Jandarma Genel Komutan Yardımcısı iken emekli oldu.) karakollarda ürettiğimiz kavurmalar sebebiyle teşekkür etti. Tanju Binbaşı yaptığımız çılgınlığı aktarmış, anlatmış. Ben de kendisine; ?-Paşam, öyle bir yol denedik ama tutmadı. Gözlerini korkutamadık. Ben daha farklı bir yol düşünüyorum. Başarılı olursam, tugayınızın, il jandarma alayının, Van´daki hastanelerin, yatılı okulların hepsinin bir yıllık et ihtiyacını ben karşılamayı düşünüyorum,? dedim.
Maliye Bakanlığı Tasfiye İşletmeleri Genel Müdürlüğü ile yaptığım yazışmaları, düşünce ve önerilerimi anlattım. ?-Kaymakam bey, girişimciliğinize hayranım. Sizin bu konuyu başaracağınıza inanıyorum,? dedi.
Daha sonra bir gün konuyu vali beye anlattım. O tarihte Van Valisi olan Adnan Darendeliler Personel Genel Müdürlüğü kökenli, meslektaşlarına tepeden bakan biriydi. Pek ilgilenmedi konuyla. ?-Maliye Bakanlığı nasıl bakar, bilemem. Yine de soralım,? dedi.
Önerim oldukça basit ve sade idi. ?Kaçak yakalanan hayvanlar piyasa rayiç değeri ile Et ve Balık Kurumu Kombinası´na teslim edilsin. Teslim edilen hayvanların satış bedelinden kombinaya getirilinceye kadar yapılan giderler düşülsün, kalanı milli bir bankada bloke edilsin. Yani ortadaki ekonomik değer, canlı hayvan olarak değil, nakit olarak muhafaza edilsin. Yargılama sonunda davayı mal sahibi kazanırsa bankadaki para kendisine ödenir, kazanamazsa Hazineye irad kaydedilir.?
Tasfiye İşletmeleri Genel Müdürlüğü talebimize olumsuz yanıt verdi. Gerekçe olarak Tasfiye Tüzüğü hükümlerini gösterdiler. Telefonla ulaştığım Tasfiye İşletmeleri Genel Müdürü´ne örnek olayları anlatarak; ?-Mevcut uygulama ile hem idarenin zarar ettiğini, hem de kaçakçılığın önlenemediğini, bu uygulama ile önlemenin de mümkün olmadığını; önerimin kabulü halinde hiç kimsenin zarara uğramayacağını, üstelik kamu gelirlerinin artacağını; Tasfiye Tüzüğü´nün sonuçta idari bir metin olduğunu ve değiştirilebileceğini,? anlatmaya çalıştımsa da; ?-Kendisinin mevzuatı düzenleme, kural koyma makamında olmadığını,? ileri sürerek, tabiri caizse kenardan dolanarak, olumlu tutum almaktan kaçındı.
Ben de dersimi biraz daha çalışarak Maliye ve Gümrük Bakanlığı Müsteşarı´na ulaştım. Ve ona: ?-Tasfiye Tüzüğü´ndeki düzenlemenin hayatın gerçekleriyle bağdaşmadığını, kaçak yakalanan canlı hayvanla kaçak halının, kaçak çayın, kaçak taşıt aracının aynı kategoride değerlendirilemeyeceğini; fiili uygulamanın hem gelir olarak idarenin aleyhine olduğunu, hem de ülke çıkarlarına uygun olmadığını,? anlattım. Kendilerinden ?Önerilerime sıcak bakılmaması durumunda, kaçak hayvanların bakımı ve beslenmesini üstlenecek yed-i eminlere ödenmek üzere, acilen yeterli ödenek gönderilmesini? istedim.
Müsteşar daha ılımlı ve olumlu bir tavır içerisindeydi. Ama ondan da bir haber çıkmadı. Zaman hızla geçmekte, kaçakçılık her gün biraz daha artmaktaydı. Ne Van´dakilerin ne de Ankara´dakilerin umurunda değildik. Artık iş başa düşmüştü.
Aradan bir süre daha zaman geçince kararımı verdim, re´sen harekete geçtim. 5442 sayılı İl İdaresi Kanunu hükümlerini ortaya koyarak, ilçe içerisinde uygulanmak üzere bir İç Genelge yayınladım. Kendim usul belirledim, kural koydum. Gereği için İlçe Genel İdaresi´ne bağlı müdürlüklere, TC Ziraat Bankası Özalp Şube Müdürlüğü´ne, Et ve Balık Kurumu Van Et Kombinası Müdürlüğü´ne gönderdiğim İç Genelge´nin birer örneğini, bilgi için İlçe Cumhuriyet Savcılığı´na, Van Sınır Jandarma Tugay Komutanlığına, Valilik Makamına ve Maliye, Gümrük Bakanlığı Müsteşarlık Makamına gönderdim.
Belediye hoparlöründen ilan ettirerek ilan tutanaklarını dosyaladım.
Uygulama öncesi ise gerekli hazırlıkları yapmıştım. Özalp´te inşa edildiğinden beri hiç kullanılmamış, yıkıma terk edilmiş Gümrük Tahaffuzhane binası hayvan barınaklarını, temsili bir bedelle ve geçici kaydıyla, İlçe Köylere Hizmet Birliği kullanımına tahsis ettim. Tahsis kararında, Gümrükler Genel Müdürlüğü´nce tesislerin kullanılması söz konusu olursa, yapılan tahsisin derhal kaldırılacağı belirtiliyordu.
Köylere Hizmet Birliği Yönetim Kurulu´na yaptığım teklif üzerine ?Adli Yed-i Eminlik Yetkisi? alınması kararı verildi ve Adliye Yazı İşleri Müdürlüğü´nden bu yetki alındı.
Kars-Aralık ilçesi Dilucu Devlet Üretme Çiftliği´nden bir araba (daha sonraları da ihtiyaç oldukça) balyalanmış kuru çayır otu satın alıp getirttim.
İlçede, Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakfı´ndan sürekli maddi destek verdiğimiz iki ailenin aile reislerini çobanlık yapmak üzere, Köylere Hizmet Birliği Başkanlığı´nda sigortalı olarak işe başlattım.
Kaymakamlıkla, Et ve Balık Kurumu Van Kombina Müdürlüğü arasında ?Kaçak Yakalanan Canlı Hayvanların Teslimi, Kesimi ve Bedelinin Ödenmesi? konularını düzenleyen bir Protokol yaptık.
İç Genelge özetle şu hükümleri içermekteydi:
?I. 5442 sayılı İl İdaresi Kanunu´nun 31.nci maddesi (E) bendi hükmü gereğince: Kaymakam, ilçenin her yönden genel idare ve genel gidişini düzenlemek ve denetlemekten sorumludur;
32.nci maddesi (B) bendi hükmü uyarınca: Kaymakam, ilçede suç işlenmesini önlemek, kamu düzen ve güvenini korumak için gereken tedbirleri alır. Bu maksatla Devletin genel ve özel kolluk kuvvetlerini istihdam eder. Kanun, tüzük, yönetmelik ve Hükümet kararları hükümlerinin yürütülmesi için emirler verir. Bu teşkilat amir ve memurları kaymakam tarafından verilen emirleri derhal yerine getirmekle ödevlidir;
(C) bendi uyarınca: Kaymakam, memleketin sınır ve kıyı emniyetiyle ilgili bütün işleri yürürlükte bulunan hükümlere göre sağlar ve yürütür;
(Ç) bendi hükmü uyarınca: İlçe sınırları içinde huzur ve güvenliğin, kişi dokunulmazlığının tasarrufa müteallik emniyetin, kamu esenliğinin sağlanması ve önleyici kolluk yetkisi kaymakamın ödev ve görevlerindendir. Bunları sağlamak için kaymakam gereken karar ve tedbirleri alır; Bu hususta alınan ve ilan edilen karar ve tedbirlere uymayanlar hakkında 66 ncı madde hükmü uygulanır;
38.nci maddesi hükmünce: İdare şube başkanları kaymakam tarafından re´sen verilen emrin kanun, tüzük, yönetmelik ve Hükümet kararlarına uygun olmadığı içtihadında bulunurlarsa keyfiyeti kaymakama yazarlar. Kaymakam, işin mevzuata uygun bulunduğunda ısrar ederse yazılı olarak emir verir ve aynı zamanda keyfiyeti valiye de bildirir. Cevap gelinceye kadar kaymakamın emri sorumluluğu altında uygulanır.
II. Yukarıda yazılı yasal yetkiler kullanılarak, ilçemize kaçak yollardan giriş yaptığı belirlenip genel (polis ve jandarma) ve özel (Gümrük Muhafaza) kolluk görevlilerince yakalanarak dosyası Adliyeye intikal eden canlı hayvanlar;
a) Mal Müdürlüğü tarafından, yed-i emin sıfatıyla İlçe Hukuk Hakimliği´nce yetkilendirilmiş Köyler Hizmet Birliği tüzel kişiliğine teslim edilir.
b) Yedi emin ücreti, günlük 1.250 TL/baş´tır.
c) Yed-i emin, Hayvan Sağlık Zabıtası Kanunu´nda öngörülen karantina süresince (15 gün süreyle) hayvanların bakımı, beslenmesi ve emniyetinden sorumludur.
ç) Hayvanlar karantina süresi bitiminde yed-i emin görevlilerince, Mal Müdürlüğü´nün görevlendirdiği bir memur nezaretinde Et ve Balık Kurumu Van Kombinası Müdürlüğü´ne götürülür ve teslim edilir.
d) Hayvanlar Kombinada kesilerek, üretilen etler öncelikle kamu kurumlarının et ihtiyaçlarının giderilmesinde değerlendirir.
e) Kombina Müdürlüğü, kesim, teslimat ve satış değeri bilgilerini hayvanlara nezaret eden görevliler eliyle Karaisalı Mal Müdürlüğü´ne bildirir ve satış bedelini adli dosya numarasına ilgi tutarak, Mal Müdürlüğü hesaplarına çıkartır.
f) Mal Müdürlüğü gelen satış bedelinden, yed-i emin ve nakliye ücreti ile diğer giderleri hak sahiplerine ödedikten sonra kalan meblağı T.C. Ziraat Bankası Özalp Şubesi´nde Adliyedeki dava dosya numarası adına bloke eder ve hesap bilgilerini mahkeme dosyasına konulmak üzere Cumhuriyet Savcılığı´na gönderir.
g) T.C. Ziraat Bankası, bloke edilen meblağı, yargılama sonunda ibraz edilen kesinleşmiş mahkeme kararında belirtilen hak sahibine öder.
h) Bu İç Genelge´de belirlenen hususlara uyulmaması 5442 sayılı Kanun Madde 32/Ç hükmünce, kamu düzenine aykırı davranış sayılıp, suç olarak değerlendirilir.?
Valilik Makamına yazılan yazıda, İç Genelge örneğinin, 5442 sayılı Kanun Madde 31/B hükmü uyarınca, önem ve aciliyetine istinaden, doğrudan Maliye ve Gümrük Bakanlığı (Müsteşarlık) Makamına da gönderildiğini, bildirdim.
Uygulama ile, karantina ve diğer işlemler için yaklaşık 16 ? 18 gün süreyle yed-i emin elinde geçen zaman diliminde, o tarihte 30-35 bin TL olan hayvan değerinin %50´den fazlası, yed-i emin ücreti ve nakliye bedeli olarak Köylere Hizmet Birliği´ne kalmaya başladı. Birlik havuzunda bu ve benzeri başka kaynaklardan toplanan paralarla 1990 yılında Özalp Köylere Hizmet Birliği´nce 1.875.000.000 (bir milyar, sekiz yüz yetmiş beş milyon) TL´lık kamu yatırımı gerçekleştirildi. (Aynı yıl içerisinde Bingöl Valiliği İl Özel İdaresi´nden yapılan yatırım giderleri toplamının 2.000.000.000 (iki milyar) TL olduğu dikkate alınırsa, rakamın karşılaştırma ve değerlendirmesi anlamlı ve sağlıklı yapılabilecektir.)
Van´daki kamu kurumlarının, özellikle Sınır Jandarma Tugayı ve bağlıları, İl Jandarma Alayı, Yatılı Okullar, Devlet Hastanesi ve Sigorta Hastanesi´nin et ihtiyaçları Van Et Kombinası´nca sağlandı.
Uygulama başladıktan 6-7 ay sonra da Özalp ilçe sınırlarından kaçak hayvan girişi kesildi. Özetle ekonomik suç, ekonomik ceza ile sonlandırılmış oldu.
Hep söylediğim bir gerçek burada da hayat buldu. Rol yapmazsan, istersen başarırsın. İşte örneği. Başardık!
???????????
Ancak, sonraki yıllarda edindiğim tecrübeler ışığında yaptığım değerlendirmeler, ?kanun nizamının temini için? de olsa, bu kadar ?çılgınca? ve bu kadar ?gözü kara? hareketlerin çok riskli olduğunu bana öğretti. Çünkü üst yöneticiler genelde, sonuca değil usule; mazrufa değil zarfa itibar etmekteydiler. Böyle bir uygulamayı kararlaştırıp sonuçlandıracak başka bir meslektaşım olduğunu sanmıyorum. O gün yoktu, sanırım bugün de yoktur.
Saygılarımla.
