Dilenci, insanların vicdani duygularını, dini inancını istismar eden kişidir. Eskiden içlerinde gerçek anlamda yardıma muhtaç olanlar olabiliyordu. Günümüzde ise Devletin sosyal devlet vasfı o kadar gelişmiştir ki, dilenecek durumda muhtaç bulunması hemen hemen mümkün değildir. Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakıfları´nın, Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı´nın, sivil toplum kuruluşlarının çalışmaları, son yıllarda hepimiz için övgüye layık boyutlara ulaşmıştır. Hele de bütün vatandaşların Genel Sağlık Sigortası kapsamına alınmış olması tam bir devrimdir.
1986 yılından önce ise Devlet yöneticileri, özellikle kaymakamlar çok sıkıntı içerisindeydiler. Kullanabilecekleri kaynakları sınırlı değil, hiç yoktu. Yardıma muhtaç birine denk gelen kaymakam ya belediye başkanından, ya da tanıdığı bir hayırseverden destek istemek zorundaydı. Bugün ise yöneticilerin görevi, muhtaç olanları tespit edip Devlet destek hizmetleriyle onları buluşturmaktır.
Dilencilerin geneli istismarcıdır. Desem ki ?-Benim çalıştığım ilçelerde dilenci bulunmazdı!? İnanmaya zorlanırsınız. Belki de inanmazsınız. İster inanın, ister inanmayın, doğrusu budur. Nasıl mı?
1995 yılında Manisa Kula kaymakamıyım. Bir gün Belediye Başkanı değerli dostum Selim Aşkın aradı.
?-Kaymakam bey Samsun´lu bir vatandaş yolda kalmış, parası bitmiş, Belediye´den yardım istiyor. Size göndersem, acaba Sosyal Yardımlaşma Vakfı´ndan yol parasını karşılaya bilir miyiz??, dedi. Vakfın Mütevelli Heyeti üyesi de olan Belediye Başkanı´nın bu talebine duyarsız kalamazdım.
?-Gönderin de Vakıftaki arkadaşlar ilgilensinler,? dedim. Ama bir yandan da ?yolda kalma mazereti? pek inandırıcı gelmedi bana. Biraz sonra o kişi geldi. İçeri aldılar.
?Ne kadar paraya ihtiyacı olduğunu? sordum. Samsun´a ulaştıracak bir rakam söyledi. Ben de ?kendisine yol kenarındaki terminalden bilet temin edebileceğimizi? söyledim. Bu teklifimi pek beğenmedi, nakit para istedi.
?-Dışarıda bekle,? dedim. Makamdaki koruma görevlisi polis memurunu odaya çağırıp:
?-Gelen kişiyi arkadaki dinlenme odasına götürüp, iyice üst araması yapmasını, parasını saklayabileceği her yerini aramasını, gerekirse soyundurmasını ve mutlaka sakladığı parasını bulmasını, bu kişinin yolda kaldığına inanmadığımı? anlattım.
Biraz sonra polis memuru elinde bir tomar para ile içeri girdi. Ayakkabısı içinde, topuk bölgesinin zula olarak ayarlandığını ve paranın orada saklandığını söyledi. 620 bin TL, o günlerde bir memurun aylığına yakın bir miktardı. Belediye başkanını aradım:
?-Başkan cebince kaç liran var?? diye sordum. Önce anlamadı. Sonra da bir yirmi binlik, bir beş binlik kağıt para, bir iki de metal parası olduğunu söyledi. Kendisine ?gönderdiği adamın zulasında 620 bin lirası olduğunu? söylediğimde, hayret etti.
Ardından, polis nezaretinde Emniyet Müdürlüğü´ne gönderdim ve suç kaydı sorgulaması yaptırdım. Adamımızın aynı zamanda aranan bir suçlu olduğu da anlaşıldı ve adliyeye sevk edildi.
??????????????..
Dilencilerle mücadele geçmişte kolayca yapılabilen bir iş değildi. 1984-85 yıllarında Sivrice´de iken özellikle Cuma günleri merkez caminin etrafındaki dilenciler beni çok rahatsız ediyordu. Belediye Başkanı zabıtayı, ben polisi görevlendiriyordum ama polisin ve belediye zabıtasının mücadele görevi bulunmakla birlikte, dilenmesini önleyip, karakola götürüp salıvermekten başka bir şey yapamıyorduk.
Ne yapabileceğimizi Belediye Başkanı ile konuşurken, ?bunların hepsinin dışarıdan geldiklerini? söyledi. Elazığ il merkezi ilçeye 23 km. uzaklıktaydı. Saat başı belediye otobüsleri onların emrindeydi.
Konu üzerinde ?Böyle gitmez! Bir çıkış yolu olmalı? diye düşünürken buldum çözümü. Çözüm çok insani ve vicdani değildi belki. Ama başka yolu da yoktu. Sonuçta başarılı oldum. Mevcut düzeni yıktım. İnsanların istismar edilmesini önledim.
Emniyet Amirine: ?Vatandaş camiye girip ezan okunduktan ve herkes namaza başladıktan sonra, cami dışındaki tüm dilencileri toplatmasını, karakolda kimlik kontrolü yaptırmasını; eğer Sivrice nüfusuna kayıtlı biri çıkarsa adres bilgilerini kaydedip, evine bıraktırmasını; bunların ihtiyaçlarının giderilmesi için kaymakamlıkça çalışmamızı; Sivrice nüfusuna kayıtlı olmayanları ise polis arabasıyla götürüp Kazgediği´ne bıraktırmasını? söyledim. Kazgediği, ilçe merkezinin 5 km uzağında Elazığ-Diyarbakır yolu üzerinde ilçenin yol kavşağının bulunduğu yerin adıydı.
Ne tesadüf, dilenciler arasında Sivrice kayıtlı kimse çıkmadı. Bu uygulamayı üç hafta üst üste yapınca ilçede hiç dilenci kalmadığını gördüm.
Benzer uygulamayı daha sonra çalıştığım Özalp ve Kula´da da uyguladım. Karaisalı´da zaten dilenci sorunu yoktu.
Diyarbakır´da Vali Yardımcısı iken uzun süre Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakfı iş ve işlemlerine baktım. Burada, (o zaman için) 500.000 nüfusa sahip bir il merkezinde fiili, despotik yöntemleri uygulamak imkansızdı. Ama ben Diyarbakır´da da dilencilikle mücadele ettim. Sosyal Yardımlaşma Vakfı bünyesinde VAKSAN adıyla bir Döner Sermaye İşletmesi oluşturdum. Sokaklardaki dilencileri polis eliyle toplayıp, sosyal hizmet uzmanlarının yönlendirmesiyle Döner Sermaye İşletmesi´ne bağlı ayakkabı üretim atölyesi, telkari gümüş işlemeciliği atölyesi, Siirt battaniyesi dokuma atölyesi, kreş gibi işyerlerinde iş ve meslek sahibi yaptım. Böylece, dilenciliği sonlandıramadım ama azalttım.
Günü gelip tayinen Diyarbakır´dan ayrılırken, otobüs terminalinde yolcu etmeye gelen Çınar Kaymakamı C. Hüsnü Kansız´ın yanında İl Emniyet Müdür Yardımcısı İbrahim Bey´in söylediklerini hiç unutmuyorum:?-Valim, bunca yıldır pek çok uğurlamada bulundum. Ama bir kamu görevlisinin vatandaş tarafından bu coşku ve kalabalıkla yolcu edildiğine ilk defa şahit oluyorum. Bu insanların sevgisini kazanmış olmak ne güzel bir mutluluk.?
Gerçekten de uğurlamaya halkın alt tabakasına mensup yüzlerce kişi gelmişti. Bunların büyük çoğunluğu da bir zamanlar köşe başlarında dilenen bedensel özürlü, engelli vatandaşlardı.
Okuyucularımı muhabbetle selamlıyorum.
