?´ Komutanların emirleri altında verilen millet evladını, memleket araçlarını, düşmana ve ölüme sürerken düşündükleri tek nokta, milletin kendilerinden beklediği vatan görevinin ateşle, süngü ile ve ölümle yerine getirerek sonuç almaktadır.Askeri görev, ancak bu anlayış ve inançla yerine getirilebilir.Lafla, Politikayla, Düşmanın aldatıcı vaatlerine kulak vermekle askerlik görevi yapılamaz.Omuzlarında ve kafalarında askerlik sorumluluğunu yükleyecek kadar kuvvet bulamayanların feci sonuçlarla karşılaşmaları kaçınılmazdır. Mustafa Kemal ATATÜRK
Bu gün, Çanakkale zaferinin 101. Yılını, milli birlik içinde onur ve gururla anıyoruz.
Bu zaferin, ulusumuza hayırlara vesile olması dileği ve temennisi ile, kutlu ve mutlu olsun.
1914-1918 yılları arasında devam eden 1. Dünya Harbi´nde Osmanlı İmparatorluğu ayrı cephede savaşmak zorunda kalmıştı.
1. Dünya Harbi sonunda Osmanlı ordusu, 8 cephede yenildi. Yalnız 18 Mart 1915´te başlayan ve 9 Ocak 1916´da sona eren Çanakkale cephesindeki birlikler itilaf devletleri donanması ve ordusunu harikalar yaratarak, destansı bir mücadele ile ülkemizi ve milletimizi onurlu bir zafere kavuşturdu.
Bu cephedeki muharebeler diğer 8 cephede cereyan eden muharebelerden çok farklıydı.
ÇANAKKALE ZAFERİ ÖYKÜSÜ
Çanakkale zaferi öyküsü, bir hikaye, bir roman ya da, keyiften kurgulanmış bir film değildir.Gerçek bir kurtuluş savaşı anısıdır.
Yazar Ahmet Refik tarihin önemini bizlere bakın nasıl vurguluyor:
?´Bir milletin yükselmesinde hizmet eden vasıtalardan biri de, tarihtir.Tarih kadar, bir milleti irşad eden, mazinin ikbal ve idbarını göstererek terbiye eyleyen, hiçbir kuvvet yoktur, diyor.
Çanakkale muharebelerinde, Türk tarihine ışık tutacak bir gerçek tespit edildi. Daha sonra arzedeceğim tarihi olaylar ışğından, Mustafa Kemal, Çanakkale´de kazandığı zaferlerde, yüce Türk milletine şu mesajı verdi: ?´ Ben, ileride Türk milletinin girişeceği Ulusal Kurtuluş Savaşının Başkomutanı olacağım´´diyordu. Tarihi olaylar, ve gerçekler, bu görüş ve düşünceistikametinde gelişti.Mustafa Kemal Paşa, Sakarya Meydan Muharebesinden önce, 5 Ağustos 1922 tarihinde Başkomutan oldu. 13 Eylül 1922´de kazanılan meydan muharebesi zaferi sonucu, TBMM tarafından kendisine, 19 Kasım 1922´de mareşal rütbesi ve gazi ünvanı verildi.
ÇANAKKALE MUHAREBESİ BİZE NEYİ HATIRLATIYOR
BİR DEVRİN BATTIĞI, GÜNEŞİN DOĞDUĞU YERDİR ÇANAKKALE.
Bir dakikada bir metrekare toprağa altı bin merminin düştüğü yerdir.
Çanakkale, ünlü yazar Alan MOOREHEAD yazdığı ?´ GALLİPOLİ´´ adlı eserinde ?´Çanakkale Geçilmez´´ ğerçeğini vurguluyordu. Milli Şair Mehmet Akif ERSOY Çanakkale´de savaşan Mehmetciklerimize: ?´ Sana dar gelmeyecek makberi kimler kazsın? Gömelim gel seni tarihe desem sığmazsın, Ey şehid oğlu şehid isteme benden makber sana aşuğunu açmış duruyor, Peygamber ?´ diye sesleniyordu: Çanakkale dünyayı yenenlerin yenildiği yerdir.
BEKLENEN KAHRAMAN ÇANAKKALE´DEN ÇIKIYOR ?MUSTAFA KEMAL
Ömer SEYFETTİN Tanin gazetesi yazısında ?´ Balkan Faciası´´ üzerine içine düşülen durum, halkı da bir arayışa sürükler. ?´Bir kahraman çıksın, bizi kurtarsın.´´
Yakup Kadri KARAOSMANOĞLU ATATÜRK isimli eserinde: ?´ Bizim ilk gençlik yıllarımız bir milli kahramana hasretle geçti´´der.
Yakup Kadri yazısının devamında, bekledikleri milli kahraman seçenekleri üzerinde analizler yapar, Tevfik Fikret, Enver Paşa gibi kişilere bağladıkları ümitleri açıklar. Sonrasını alıntılarla sürdürelim:
?´Ama günün birinde, Çanakkale savunmasının yankıları kulaklarınıza gelmeye başlayınca her şey değişiverdi? Halk, sanki devletin bilmediği bir sırra ermiş gibi idi. Halk emin ve içi rahattı? Evet, halk bizim bilmediğimiz bir sırra ermişti; evet,ona gaipten bir şey malum olmuştu? Bir şeyler mırıldanıyor? Bağrından bir takım nidalar geliyor?(Halkın) ağzında Çanakkale savaşı bir? destan şeklini almaya başladı? ( Halkın ) hayalinde? bir genç kahramanının yalın endamı çizgilenmekte idi. Bu kahraman , bu genç kumandan- yine halkın söylediğine göre- yanında bir avuç süngülü askerle,yerden, gökten, denizden kopan sürekli bir gülle, kurşun ve şarapnel sağanağının ortasında durmadan ileriye doğru atılıyor ve kollarıyla kızgın boyunlarından yakalayıp denize yuvarlayacakmış gibi düşmanın sıra sıra topları üstüne saldırıyordu. Bu insan, ateşte yanmıyordu, Vücuduna kurşun işlemiyordu ve zırhlıların attığı gülleler başının üstünde munisleşmiş yırtıcı kuşlar gibi geçip gidiyordu.
Kimdi bu acayip adam ? Nereden peydah olmuştu(ortaya çıkmıştı)?... Halk onun adını da biliyordu; ?Mustafa Kemal!´ diyordu. Bir paşa mı? Bir miralay (albay) mı? Kimi bir paşa, kimi bir miralay olduğunu söylüyor. Zaten rütbesinin ne hükmü vardı? Böyle bir adama rütbe ne ilave edebilirdi?
İşte, onun ismini, halkın arasında, böyle bir efsane atmosferinin içinden, ilk defa böyle işittimdi?
O, Türk ordusunun yüzelli, belki iki yüz seneden beri mahrum olduğu bir zaferin gururunu ve Türk milletine bunun şevkini vermişti?
ATATÜRK NASIL BİR KOMUTANDIR?
Çanakkale Zaferinin kazanılmasında, Mustafa Kemal´in üstün komutanlık vasfı, bu muharebelerde büyük rol oynamıştır.
Komutanlık büyük bir yaradılış özelliğidir.Yalnız rütbe ve makam sahibi olmakla komutan olunmaz.Geniş bilgisi ile kuvvetli iradesiyle tutum ve davranışı ile kıtasına kim sahip çıkabiliyorsa, zor şartlar altında, tehlikeli durumlar karşısında, kıtasını kim peşinden sürükleyebiliyorsa işte gerçek komutan odur.
Atatürk, emretmek ve hükmetten tabiat ve yaradılışında olan, bir komutandır. O durumu çok iyi değerlendirir. Neticede doğru karar verir ve kararlarında genellikle direktif mahiyetinde verdiği bu emirler, o kadar veciz , o kadar anlamlıdır ki, o kısa emrin içinde, duruma göre yapılması gereken her şeyi bulmak mümkündür.
Çanakkale muharebelerinde Türk tarihine ışık tutacak bir gerçek tespit edildi.Daha sonra arz edeceğim tarihi olaylar ışığında Mustafa Kemal ,Çanakkale´de kazandığı zaferlerde,yüce Türk milletine şu mesajı verdi:´´Ben ileride Türk milletinin girişeceği ulusal Kurtuluş Savaşı´nın Baş Komutanı olacağım´´.diyordu.Tarihi olaylar ve gerçekler bu görüş ve düşünce istikametinde gelişti.Mustafa Kemal Paşa Sakarya Meydan Muharebesin´den önce 5 Agustos1922 tarihinde Baş Komutan oldu.13 Eylül 1922´de kazanılan Sakarya Meydan Muharebesi zaferi sonucu,TBMM tarafından kendisine 19 Kasım 1922´de mareşal rutbesi ve gazi ünvanı verildi.
MUSTAFA KEMAL ÜSTÜN KOMUTANLIK NİTELİK VE VASIFLARINI ÇANAKALE´DE NASIL UYGULADI?
Çanakkale muharebelerinde itilaf devletleri ordularına mağlubiyeti ve hezimeti yaratan ve yaşatan Mustafa Kemal, Türk tarihine kazandırdığı ve Türk ulusuna yaşattığı Çanakkale zaferini üç safhada gerçekleştirdi.
25 Nisan 1915 tarihinde, Conkbayırı muharebesinde 19. Tümen komutanı Kurmay Yarbay Mustafa Kemal, Arıburnu´na çıkan düşmana, Conkbayırı´nda en büyük darbeyi vurdu.
Muharebenin en kritik safhasında 57. Alay komutanı Yarbay Hüseyin Avni Bey´e : ?´ Ben size taarruz emretmiyorum, ölmeyi emrediyorum. Biz ölünceye kadar geçen zaman zarfında, yerimize başka kuvvetler , başka komutanlar geçebilir´´ tarihi emrini verir.
Bu emrin uygulanışı sonucunda yetişen mangalar, bölükler, taburlar, muharebenin mukadderatını lehimize çevirmiş , ve zafer kazanılmıştır.
Türk tarihi, Mustafa Kemal´in pervasız cesareti, çevik iradesi, enerjisi, ve dehasıyla kazandığı bu ana, çok şey borçludur.
BİRİNCİ ANAFARTALAR MUHAREBESİ (10 Ağustos 1915)
9 Ağustos günü saat 21:45´te Albay Mustafa Kemal Anafartalar Grup Komutanlığına tayin olur.10 Ağustos sabahı saat 4:30 da 6 Tümenle taarruz edilir. Bu zafer Türk ordusuna büyük avantaj sağlamıştır.Bu muharebede Mustafa Kemal 4 gün hiç uyumamıştır.
Talihsizliğe bakın ki bu muharebede, Mustafa Kemal, sağ göğsünden giren bir kurşunla yaralanır. Ancak, Kurşun sağ göğsündeki saati parçalar ama kendisine zarar vermez.
İKİNCİ ANAFARTALAR MUHAREBESİ: (21 Ağustos 1915)
Albay Mustafa Kemal yine 6 Tümenle düşmana taarruz eder,bu muharebe sonunca artık düşman kuvvetleri,bir daha taarruz edemeyecek kadar güç kaybedecek ve ülkelerine dönme hazırlıklarına başlarlar.9 Ocak 1916 sabahı Çanakkale´den ülkelerine doğru yola çıkarlar.
Atamızın 13 Kasım 1918 tarihinde, Adana´dan İstanbul´a geldiği gün İstanbul boğazında 64 parça itilaf donanmasını gördüğünde, söylediği gibi geldikleri gibi gittiler.
M.Kemal´in düşman kuvvetlerine vurduğu üç meydan muharebesi sonunda Çanakkale Muharebesi zaferi kazanımlıştır. Bu olay, Türk Milletine ve Atatürk´ün en sevdiği gençlik marşının yazılmasına ilham olmuştur. İtilaf orduları denizdeki savaş gemilerine binmiş dönüş hazırlığı yapıldığı 8 Ocak 1916 gecesi milli şair Ali Ulvi Elöve?ye ilham vermiş, o gece sabaha kadar uyumayarak bu coşkulu marşı yazmıştır. Bu nedenle Atatürk 16 mayıs 1919´a Bandirma Vapuru ile İstanbul´dan Samsum´a giderken kendisiyle birlikte bulunan görev ve kader arkadaşlarıyla üç gün aralıksız olarak ?GENÇLİK MARŞINI? Söyletmiştir.Dağbaşını duman almış, Gümüş dere durmaz akar, Güneş ufuktan şimdi doğar, Yürüyelim arkadaşlar. İşte bu marş Ulusal Kurtuluş Savaşının parolasını ve işaretini asil Türk Milletine vermiştir.
ÇANAKKALE MUHABERELERİNE AİT RESMİ İNGİLİZ TARİHİNDE MUSTAFA KEMAL´İN KOMUTANLIK DEHASI NASIL TESPİT EDİLMİŞTİ?
Çanakkale muharebelerine ait resmi İngiliz tarihi bir komisyon tarafından hazırlanmış olup, bütün belgelerin incelenmesi sonucu, Çanakkale muharebelerine iştirak eden General Aspinal Oglander tarafından iki cilt halinde kaleme alınmıştır. Kitap, Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanına şu hitabeyle sunulmuştur:
?´ Büyük bir komutan, asil bir düşman, ve alicenap bir dost şerefine, Türkiye cumhuriyeti Reisi Gazi Mustafa Kemal Hazretlerine, Haşmetli İngiliz kralı hükümeti tarafından takdim kılınmıştır.´´
İngiliz Çanakkale resmi tarihinde Gazi şöyle değerlendiriyordu;
?´ Çanakkale´de geleceği elinde tutan komutan, üstün şahıs, Mustafa Kemal´di. Çanakkale muharebelerinde göstermiş olduğu çok yüksek sevk ve idare, fedakarlık ve feragat, her türlü övgünün üzerindedir.´´ Ve bu konuda ne söylense azdır.´´
Özet olarak, Mustafa Kemal ?´ Çanakkale savaşlarının kaderinde tek tayin edici rolü oynamış, Çanakkale´nin kaderini tayin etmiştir. Kısacası; Gelibolu muharebeleri, bütünüyle Mustafa Kemal´in, üstün zeka, ve dehasının etkili olduğu bir öyküyü anlatır.´´
İşte böyle; yenilmiş düşman bile, Gazi´nin büyüklüğünü teslim ediyordu.
KURTARICININ DOĞDUĞU YER ÇANAKKALE
Çanakkale´yi 500 bin civarında asker fiilen yaşamış, 500 bin ailede Çanakkale´de yaşananlardan, ruhundan, sosyolojik sonuçlarından doğrudan etkilenmiştir.
Alay ve daha üst seviyede 199 komutan, daha alt kademelerdeki binlerce subay ( Eylül 1915´te subay mevcudu 5287 + 1633 subay zayiat = 6920 subay) Çanakkale Zaferi´nin doğurduğu özgüvenden, kaynaşmadan etkilenmiş ve vatanı için vatanından başka her şeyini feda edebilme duyguları pekişmiştir. Milli bilinçleri kuvvetlenmiştir.
SONUÇ OLARAK;
Dünya Harp Tarihinde birçok örnek ve değerli komutanlar yer almıştır.Ancak astkomutanlarına ve birliğine Mustafa Kemal gibi;ben size ölmeyi emrediyorum,biz ölünceye kadar geçecek zaman zarfında yerimize başka kuvvetler ve kumandanlar geçebilir.´´ Emrini vermiş ,bu emir sonrasında düşmanı taaruz eden 57.Alay başta Alay Komutanı Yarbay Hüseyin Avni ve bilahere yerine geçen Ali Hayri bey olmak üzere bu Alay´ın en küçük rutbeli askerine kadar hepsi şehit olmuşlardır.
Böyle bir emri harp meydanlarında vermiş ve verebilecek başka bir komutan tarih sahnesinde hiç görülmemiştir ve görüleceği de yoktur.
Türk ulusu milli varlığının kurtarılmasını Mustafa Kemal´e, Mustafa Kemal´i kazanmasını da Çanakkale Muharebelerine borçludur.
Kurtuluş Savaşı, Çanakkale muharebeleri sayesinde yapılmış ve kazanılmıştır.
SON SÖZ
ÇANAKKALE
TÜRK DİRİLİŞİNİN BAŞLANGIÇ GÜNÜDÜR,
DEMİR DAĞIN ETEĞİNE ODUN VE KÖMÜR YIĞMAYA MUKTEDİR OLDUĞUMUZU ANLADIĞIMIZ GÜNDÜR,
BEKLEDİĞİMİZ MİLLİ KAHRAMANI BULDUĞUMUZ GÜNDÜR.
SAYGIDEĞER VATANDAŞLARIM VE SEVGİLİ HEMŞERİLERİM;
İngiliz Deniz Bakanı Mağrur Churchil Atatürk´ün Büyüklüğünü Bakın Nasıl Haykırıyor:
İngiliz Deniz Bakanı Churchil;
Çanakkale yenilgisini şu acıklı ve anlamlı cümlelerle ifade etmektedir; ?´ Şuan, mağlubiyeti bütün damarlarımda hissetmekteyim. Çok üzgünüm, Oldukça Mutluydum. Düne kadar, Çanakkale bizimdir diyordum, çünkü bu savaşı kazanmak için; askeri, parayı, cephaneyi, her şeyi hesaplamıştım, hepsinden çok üstündük, mutlaka yenecektik, yalnız bir şeyi hesaba katmamışız. Mustafa Kemal´i, bağrımda İngiliz gururu olmasa, Türkleri alnından öpmek, onları ayakta alkışlamak isterdim´´
BARIŞSEVER BİR SAVAŞÇI:
Mustafa Kemal için askerlik,bir sanat´tı .Kendisine bu sanatı seçmişti.Kendini askerliğe vermişti.Ama harbi seven,harbi arayan adam değildi.Günlük hayatında,anılarında harbi hiçbir zaman özlememişti.1911 yılında Trablusgarb´da Osmanlı-İtalya harbinde bulunduğu sırada çocukluk arkadaşı Salih Bozok´a oradan gönderdiği bir mektupta ?Salihçiğim, sen bilirsin ben askerleğin sanat yönününü severim´´demişti.Anılarında harbe,ancak gerektiği zaman,gerektiği kadar yer verirdi.Bu konuda büyük Nutku´nda Büyük Taaruz,ancak birkaç sayfa yer alır.
Halbuki usta,cesur bir askerdi.Çanakkale´de muzaffer oldu.Anadolu´da meydan muharebeleri kazandı.Fakat savaş tanrısına hiçbir zaman tapmadı.30 Agustos 1922 Baş Komutanlık Meydan Muharebesi´nden sonra üniformasını çıkardı ve bir daha giymedi.İstiklal madalyasından başka bütün madalyalarını reddetti.Harbi değil,barışı özledi.Düşmanlarına gelince onları,yendiği gün affetti.Fakat Mustafa Kemal´in mücadele hayatında muharebelerin o harbi istememiş olsa bile,kader tayin edici yeri vardır.
İstiklal Harbi,Türkler için bir nefsini koruma ve varlığını savunma savaşı olarak başladı.Öylece devam etti ve milletin kendi hayat hakkını kazanmasıyla bitti.Bu Ulusal Kurtuluş Savaşın´dan sonra ülkemizi ve ulusumuzu daha mutlu ve çağdaş bir konuma getirmek için devrimler yaptı.
29 Ekim 1923 te Cumhuriyeti kurduktan sonra Türk dış politikasını ?Yurtta barış ve dünyada barış´´stratejisiyle tespit etmiş oldu.Bu konuda son sözü şu vecizesiyle oldu :?Ülkenin ve ulusun hayati menfaatleri mevzu bahis olmadıkça HARP BİR CİNAYETTİR.´´
Vatanı ve şanlı bayrağı için şehit ve gazi olan kahraman askerlerimiz: sizleri minnet ve şükranla anıyoruz! Seve seve canlarınızı verdiğiniz kutsal vatan topraklarında rahat uyuyunuz. Aziz ruhlarınız şad olsun.
KAYNAKÇA
- BİRİNCİ DÜNYA SAVAŞINDA ÇANAKKALE CEPHESİ ? GENELKURMAY ASKERİ TARİH VE STRATEJİ ETÜT BAŞKANLIĞI CİLT 1,2,3
- DİRİLİŞ ? TURGUT ÖZAKMAN
- ÇANAKKALE GEÇİLMEZ ? ALAN MOOREHAD
- ATATÜRK ? LORD KİNROSS
- KURTARICININ DOĞDUĞU YER ? İSMET GÖRGÜLÜ
- ÇANAKKALE MUHAREBELERİ ? GENERAL ASPİNAL OGLANDER
- GEÇİLEMEYEN ÇANAKKALE ? YRD.DOÇ.DR BEKİR SAMİ ÖZSOY
- TEK ADAM Cilt1-2 ŞEVKET SÜRREYYA AYDEMİR
