Hüseyin ÖZBEK


CUMHURİYET İÇİN KUVVETLER AYRIĞILIĞINA DÖNÜŞ

Osmanlı Hanedanının son temsilcisi Vahidettin, 1.Dünya Savaşının 3.yılında oturduğu saltanat koltuğundan 1 Kasım 1922’de ayrılmak zorunda kalacaktır.Vahidettin, Osmanlı coğrafyasının savaşın galiplerince pay edilmesinden sonra elde kalan mülk üzerinde saltanatını sürdürmenin derdindedir. Bu yüzden İstanbul’un işgaline ses çıkarmadığı gibi, Anadolu’da başlayan milli direnişin gelişip güçlenmeden yok edilmesi için emperyalistlerin telkinleri doğrultusunda elinden geleni yapacaktır.


Osmanlı Hanedanının son temsilcisi Vahidettin, 1.Dünya Savaşının 3.yılında oturduğu saltanat koltuğundan 1 Kasım 1922’de ayrılmak zorunda kalacaktır.Vahidettin, Osmanlı coğrafyasının savaşın galiplerince pay edilmesinden sonra elde kalan mülk üzerinde saltanatını sürdürmenin derdindedir. Bu yüzden İstanbul’un işgaline ses çıkarmadığı gibi, Anadolu’da başlayan milli direnişin gelişip güçlenmeden yok edilmesi için emperyalistlerin telkinleri doğrultusunda elinden geleni yapacaktır.

Halife Sultan, halk üzerindeki dini nüfuzunu, direniş yerine teslimiyet doğrultusunda kullanacak, Anadolu, Vahidettin’in Şeyhülislamlarının  Milli Mücadele karşıtı fetvaları yüzünden yangın yerine dönecektir. İhanet isyanları güçlükle bastırılacak, Türk halkının Mustafa Kemal önderliğinde emperyalizme karşı direnişinin meşruiyet merkezi Ankara ile hilafet ve saltanat merkezi İstanbul  arasındaki güç mücadelesinden  Ankara galip çıkacaktır.

23 Nisan 1920’den itibaren hukuki açıdan İstanbul’da  gücünü gelenekten alan bireysellik, Ankara’da gücünü halktan alan kurumsallık vardır. Bir başka söylemle, İstanbul bireysel iradenin, Ankara Milli İradenin merkezidir. Kurtuluştan sonra Vahidettin’in tahtta bırakılması ihanetin ödüllendirilmesinden başka bir anlama gelmezdi. Vahidettin’i devre dışı bırakıp, bir başka hanedan üyesiyle monarşinin devamı ise onca özveriyle  verilen Kurtuluş Savaşı’nı anlamsız kılardı.

1 Kasım 1922’de Saltanatın kaldırılması  önünde hiçbir engel kalmayan Cumhuriyetin yaklaşan ayak sesleriydi. 23 Nisan 1920’den beri tüm kurumlarını oluşturmuş fakat adı konulmamış rejimin ilanı tarihsel bir kaçınılmazlıktı. 29 Ekim 1923’ü yalnızca Cumhuriyet’in ilanı olarak görmek yanıltıcıdır. 29 Ekim 1923, bir uygarlık tercihidir. Cumhuriyet, ulus devlet üniter yapıyı , milli iradeyi, çağdaşlığı esas alan bir devlet mimarisidir. Dönemin dengeleri gözetilerek çözümü ileriye bırakılan Hilafetin de 3 Mart 1924’te kaldırılmasıyla rejim açısından çok önelmiş bir sorun ortadan kaldırılmıştır. 1921 Anayasası Kurtuluş Savaşı koşullarının ürünüydü. Cumhuriyet Rejiminin, 1924 Anayasasıyla  belirlenen  Anayasal  temelleri 1961 ve 1962 Anayasaları ile tekrar edilmiştir.

29 Ekim 1923’ün yukarıdaki kronolojik özetinden sonra günümüze gelmenin zamanıdır. 16 Nisan 2017’de yapılan Anayasa referandumu ile geçilen ve 9 Temmuz 2018’de uygulamaya başlanan Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi, 29 Ekim 1923 ile tarihi bir yol ayrımı olarak değerlendirilmelidir. Milli iradenin temsil organı TBMM’nin esas alındığı, yasama yürütme yargı denklemine dayanan Kuvvetler Ayrılığının yerine tüm güçlerin tek kişide toplandığı Kuvvetler Birliği Türkiye’ye ne getirmiştir? Kuvvetler Ayrılığının yarattığı hantallığın yerini alan Kuvvetler Birliği sayesinde hız ve inisiyatif mi kazanılmıştır?  Yoksa içeride ve dışarıda siyasal, ekonomik,yönetsel,diplomatik anlamda hızlı tren kazalarına mı yol açılmıştır?

Yukarıdaki soruları yanıtlamak için 2018 yılından bu yana geçen 3 yılda bakmak yeterlidir. İçeride ve dışarıda bu süreçte yaşananlar alınması gereken sayısız derslerle doludur. Devlet kurumsallığının yerini alan bireyselliğin, devlet aklı ve soğukkanlılığının yerini alan kişisel tercih ve öfke dilinin Türkiye’yi götürdüğü yer düşündürücü olduğu ölçüde endişe vericidir.

Devlet aklına dayanan geleneksel diplomasinin yerini alan ayaküstü açıklamaların ve güce dayanmayan meydan okumaların Türkiye’nin ulusal çıkarlarına ve saygınlığına verdiği zararlar göz önüne alınmalıdır.

Bölgesinde sözüne güvenilen, gücünden çekinilen bir Türkiye yerine yalnızlaştırılan, uluslar arası camiadan dışlanmaya doğru giden bir Türkiye’nin almakta oluşunda yeni rejimin olumsuz etkisi üzerinde düşünülmelidir. Türkiye’nin Ege’de, Akdeniz’de, Kıbrıs’ta ulusal çıkarlarını koruyabilmesinin , yerli yersiz posta atmakla değil, kuvvetler ayrılığı temelinde bir hukuk devleti olmakla sağlanabileceği anlaşılmalıdır.

Türkiye, bireysel heveslerle, kişisel inisiyatifle yönetilebilecek bir Ortadoğu ülkesi değildir. Türkiye’nin dünyada ve bölgesinde eski saygınlığına kavuşması, kuvvetler ayrılığına dayanan, hukuka, insan haklarına saygılı, laik, demokratik bir hukuk devleti kimliğiyle mümkündür. Türkiye için Kuvvetler ayrılığına dönmek bir keyfiyet değil mecburiyettir.

 

YAZARLAR

  • Perşembe 24.1 ° / 11.6 ° Güneşli
  • Cuma 24.9 ° / 14.2 ° Güneşli
  • Cumartesi 28.3 ° / 15.1 ° Güneşli
  • BIST 100

    8806,72%-0,01
  • DOLAR

    32,25% 0,26
  • EURO

    35,08% 0,67
  • GRAM ALTIN

    2270,84% 0,79
  • Ç. ALTIN

    3854,72% 0,51