Prof. Dr. Süleyman BOZDEMİR


ANTİK YUNAN DÖNEMİNİN BİLİMİN DOĞUŞUNDAKİ ÖNEMİ (5)


Aristoteles bütün hayatını öğrenerek ve öğreterek geçirdi. MÖ 384’te Trakya’da Stragira’da doğmuştu. Bir hekimin oğlu idi. Platon’un ünlü Akademisi’nde eğitim gördü. Platon’un (MÖ.347 ) ölümüne kadar yirmi yıl süreyle burada hocalık yaparak çalışmalarına devam etti. Platon’un eserlerine sahip çıktı. Onların günümüze ulaşmasını sağladı. Platon’un kendisi çok büyük bir filozoftur. MÖ 427 yılında Atina’da Dünya’ya gelmiş ve gençlik yıllarını Sokrates’in sadık bir öğrencisi olarak geçirmiştir. İdealizmin kurucusu, madde dışında kalan ruhun mucidi olarak bilinen Platon, bilimciler arasında pek sayılmaz. Sokrates’in felsefi fikirlerini savunurken Tanrı’ya saygısızlık ettiği gerekçesiyle Atinalılar tarafından zehirlenerek idam edilmesi O’nu derinden etkilemiştir. Onun üzerinde düşündüğü birçok soru bugün hala felsefecilerin ilgi alanında olmaya devam etmektedir. Örneğin; güzelliğin doğası nedir? Hakikat ya da bilgi nedir? Toplumlarımızı en iyi nasıl örgütleyebiliriz? Hayatımızı yaşarken uyduğumuz kuralları kim koyar? Dünya’daki şeylere ilişkin deneyimimiz, onların “aslında” ne olduğuna dair bize ne söyler?  Filozoflar için bir araştırma topluluğu ve Akademia’yı kurar. Bu okul, tarihteki ilk felsefe okuludur.  Platon’un dünyaya bakışında ve evrenin oluşumunu yorumlayışında matematiğin ve geometrinin özel bir önemi vardır. Platon, evrenin bir kaostan yaratıldığını, yaratıcısının bir Tanrı olduğunu savunur. Bu tanrının yapısı Platon’a göre çok önemlidir. Platon onu usta bir zanaatkâr, bir demiourgos olarak tasarlıyordu. Çünkü düzenli evreni kaostan yaratması, onun işinin eri olduğu anlamına geliyordu. Bu yüzden, Platon, dünyanın düzenini meydana getirenin, zorunluluktan dolayı akıl olduğunu düşünmüştü. Bu durumda, dünyanın temelinde geometrik ve matematiksel bir yapı olması gerektiğini savunmuştu. Platon, matematik ve geometride saflığı ve ebediyeti bulmuştu. Platon, bilginin tartışmasız ve değişmez olmasının gerekliliğini savunduğundan  matematik ve geometri onun için bilginin nasıl olması gerektiğinin en iyi örnekleriydi. Platon’a göre, Tanrı dünyayı matematik ve geometriden yola çıkarak inşa ettiği için, Dünyanın yapısını anlamak için de bu bilgi türlerini kullanmak gerekiyordu. Platon’un tanrı anlayışı, Yunanlıların önceki tanrı düşüncesinden tamamen farklı olduğu görülüyor. O, sanki bir peygamber gibidir. Fikirleri gelecek kuşaklar üzerinde çok etkili olmuştur. Platon’un fikirlerinden yola çıkan ilk neo-Platoncular, Ruh ve Tanrı kavramları üzerinde durmuş ve Tanrı’yı en iyi şekilde nasıl anlayabileceğimizi soruşturmuşlardır. Bu bakımdan, fikirleri ilk Hristiyanlığı büyük ölçüde etkisi altına almış ve fiziksel dünya soruşturmasının eski önemini yitirmesine yol açmıştır. Platon, kuşkusuz, soyut ve teorik olanın önemini vurgulamıştır. Bu yüzden bazıları tarafından deneyin bilimdeki rolünü küçümsemekle eleştirilmiştir. Yine de, Platon’un bıraktığı en kıymetli miras, matematiksel olarak yapılanmış evren anlayışı ve matematiğin bilimde kilit önem taşıdığı fikridir. Platon felsefesinin bu özellikleri Rönesans’ta ortaya çıkan neo-Plaonculuk akımıyla yeniden gündeme gelmiş ve bilimsel devrimin ortaya çıkışına katkıda bulunmuştur. Platon’un bu düşünceleri, Aristo’nun konu üzerindeki düşüncelerine alternatif oluşturması bakımından da önemlidir. Platon’a atfedilen değerler, insanlığı uğraştıran önemli sorunların pek çoğunun Platon tarafından ortaya atılmış olmasından  ileri gelmektedir. 

Bu felsefi soruların birçoğu Aristoteles’in de ilgisini çekiyordu, ama o bunları “bilimsel” bir biçimde açıklamaya çalışıyordu. Zira o, gerçek bir doğa filozofu idi. Tam da “bilim insanı “dediğimiz cinsten bir filozoftu. Onun en sevdiği felsefe dalı mantıktı, daha açık bir şekilde nasıl düşünebileceğimiz sorusuydu. Her zaman etrafındaki ve göklerdeki doğal şeylerin değişme biçimiyle ilgileniyordu.

YAZARLAR

  • Salı 31.1 ° / 13.6 ° Güneşli
  • Çarşamba 35.2 ° / 19.1 ° Güneşli
  • Perşembe 35.8 ° / 20.3 ° false
  • BIST 100

    9645,02%-0,50
  • DOLAR

    32,56% 0,14
  • EURO

    34,81% 0,49
  • GRAM ALTIN

    2417,74% -0,61
  • Ç. ALTIN

    4073,33% 0,00