Ata Alp And


ATATÜRK VE TİYATRO-1(*)


Atatürk ve tiyatro konusunda girmeden önce tiyatro nedir,  ne değildir ona bir bakmak lazım… “Tiyatro, toplumun kültür aynasıdır; gönüller arasında bağ kurar; kalp perdesini açan sanattır; tiyatrosuz toplum yeni doğmuş bir çocuk gibidir” dikkat çeken anonim sözler var. Karşılaştığım bu örneklerde; tiyatronun adamı insan eden bir sanat olduğundan; hem ahlak, hem de dil için en büyük okul olduğunu belirten sahipsiz tümceler de var… Bu anonim örneklerden birkaçı da şöyledir:”Bir milletin güzel söyleyiş kudreti, edebiyatında; edebiyatın da en canlı ifadesi, tiyatrosunda belli olur.” “Tiyatronun yaşamı sahneden seyirciye, seyirciden sahneye olan kan dolaşımı ile olur ve devam eder.” 
Atatürk, ”Tiyatro bir memleketin kültür seviyesinin aynasıdır”; Turgut Özakman  “tiyatro; insanı, insana, insanla, insnaca anlatma sanatıdır.”; Sabahattin Kudret Aksal; tiyatro sanatın tümü gibi bir okuldur. Eğitir, geliştirir insanı, dünyasının sınırlarını genişletir”; William Hazlitt:”Tiyatrosu olan bir ülkede kötülükler, çirkinlikler, yanlışlıklar sürüp gitmez” der. Namık Kemal:”Tiyatro aşka benzer. İnsanı hazin hazin ağlatır. Ama verdiği acının gücünde bir başka tat bulunur. Tiyatro evrene benzer. İnsanı doya doya güldürür. Ama yansıttığı tuhaflıklar, gülerken ağlamak için istekler doğurur.”; Oscar Wilde:Tiyatroyu tüm sanat biçimleri arasında en yücesi kabul ederim. Çünkü o insanoğlunun, neyin insnaı olduğu duygusunu bir başka kişi ile en dolaysız olarak paylaşabileceği yoldur.”;     Muhsin Ertuğrul:Biz insanlığın gerçek kültürünün, sanat sınırından başladığına inanıyoruz. Ruh kalkınması olmadıkça adamı hayvandan ayırt edemezsiniz. Gerçek medeniyet, edebiyat ve sanattan doğar. Tarih, tiyatrosuz yükselmiş bir millet gösteremez.”; Haldun Dormen:Tiyatro kendimizi görme imkânı verir. Bizimtiyatroda yapmak istediğimiz şey, insnalara kendilerini tanıtmak, göstermek. Yani tiyatro ille de bir ders vermek istemez. Farkında olmadan verirse, insanlara bir şey öğretirse, ne âlâ…”
Recaizade Ekrem:“Tiyatronun öteki sanatların üstünlüğü sadece  eğlence olarak kalmayıp, genel ahlakı temizleyip araştırılmıştır.” Derken; Rutkay Aziz:”Tüyatro tutkusu giderek hayata daha demokrat, daha bir özgürlükçü, daha barışçıl bakmamı sağladı” derken, yaşam konusuna dalan Victor Hugo:”Yaşam, sadece birkaç uygulamaya geçirilebilir girişi bulunan birtiyaqtro salonudur” derken; William Shakespeare:”Bütün dünyanın bir tiyatro sahnesidir. Kadın, erkek bütün insanlar da sadece oyuncular…” olduğunu vurgularken Aristophanes kestirip atar:”Hayat tiyatro gibidir, en kötü insanlar, en iyi yerdelerde.” Federico Garcia Lorca, insnacıl ve toplumsal yönden detay analizi yapar:”Tiyatro,bir ülkenin eğitimi için en yararlı ve en etkin araçlardan biridir4; ülkenin yüceldiğini ya da çöktüğünü gösteren bir barometredir. Duyarlığı olan, doğru yola yöneltilmiş bir tiyatro, halkın duyarlığını birkaç yıl içinde geliştirebilir; buna karşılık,uçmaya yarayaqn kanatları katırtırnağına dönüşmüş yani soysuzlaşmış bir tiyatro tüm ulusu hantallaştırır ve uyuşturur.” 
*(08.11.2021)

 

(*Özür: Ata Alp And.’ın geçen haftaki yazısı mükerrer yayınlandığından, düzeltir, okurlarımızdan özür dileriz. )


 

YAZARLAR

  • Perşembe 24.1 ° / 11.6 ° Güneşli
  • Cuma 24.9 ° / 14.2 ° Güneşli
  • Cumartesi 28.3 ° / 15.1 ° Güneşli
  • BIST 100

    8806,72%-0,01
  • DOLAR

    32,25% 0,26
  • EURO

    35,08% 0,67
  • GRAM ALTIN

    2270,84% 0,79
  • Ç. ALTIN

    3854,72% 0,51