Ahmet ERDOĞDU


KURTULUŞ SAVAŞININ KAHRAMAN GAZETESİ


Değerli okurlar,

 Gazetemiz Yeni Adana´nın 98. Yaşını kutluyoruz. Kurtuluş Savaşından bu yana halen ayakta kalmayı başarabilen bir gazete, sadece Türkiye´de değil tüm dünyada övünç kaynağı olması gereken bir gazetedir ve ben bu gazetenin yazarı olmaktan da gurur duyuyorum. Yeni Adana gazetesi, kurucusunun çizdiği Atatürk´çü yoldan hiçbir zaman ödün vermeden, yorulmadan, dinlenmeden yayın hayatına devam etmiştir. Bu nedenle siz okurlarımın huzurunda Yeni Adana gazetesine nice uzun yıllar diliyorum.

Sizlerle, 17-18 Nisan 2015´te yapılan ?I. Uluslararası Tarihte Adana ve Çukurova Sempozyumunda? sunduğum bildirinin kısaltılmış metnini paylaşıyorum.

BİR GAZETENİN BÜYÜK OLMASI İÇİN, BİR SÜRÜ BASKI MAKİNELERİ KOLEKSİYONUNA DEĞİL FAKAT BİR RUHA SAHİP OLMASI GEREKİR

Yeni Adana Gazetesine, Amerika Gazete Sahipleri Birliği Vakfı tarafından 21 Nisan 1965 yılında "Dünya Basın Başarı Ödülü" verildiği törende, konuşan Arjantinli ünlü gazeteci, Dr. Alberto Gainza Paz, bu sözleri söylemiştir.

Ünlü gazetecinin söylediği gibi,

Yeni Adana gazetesini çıkartan ruh, özünü Çanakkale´den alan, vatan sevgisinin bir göstergesi olan Kuvay-ı Milliye ruhudur. Bu ruh hiçbir şekilde teslim olmayan, istiklalini ve vatanını savunmak adına ölümü göze alan kısaca ?Ya İstiklal ya ölüm? diyebilenlerin sarsılmaz ruhudur. Yeni Adana gazetesinin kuruluşundaki sihir budur.

        ADANA GAZETESİNİN İŞGALE KARŞI ÇIKARAK YAYININA BAŞLAMASI

Yıldırım Orduları Grup Kumandanı Mustafa Kemal´in Adana´da yaptığı toplantılara katılan gazetenin kurucusu Ahmet Remzi Bey, daha o günden düşmana karşı verilecek mücadelenin hazırlığına başlamış ve 25 Aralık 1918´de Adana gazetesini yayınlamaya başlamıştır.

Yeni Adana gazetesi 8 Ocak 1919 günlü 8. Sayısında ?Kanuna Riayet? başlığı altında bir baş makale yayınlar. Makale, A. Avni imzasını taşımaktadır. İnsan haklarını savunan ve mevcut mevzuatın çiğnenmesini içeren bu yazı işgal makamlarını harekete geçirir. Avni (Doğan) aleyhine hare?kete geçirilen bir başka olay daha vardır. Lisedeki öğretmenliği dolayısıyla Avni Doğan´ın öğrencilerine ?Fransızların Adana´yı işgalinde, nasıl bir acı duydunuz? konusunu bir kompozisyon ödevi olarak vermesidir. Bu olay bardağı taşırmıştır. Avni Doğan önce tutuklanır, okulda ve evinde arama yapılır, öğretmenlikten azledilerek Adana sınırları haricine sürülür. Gazetenin imtiyaz sahibi Ahmet Remzi de takibata uğrar. Tutuklanacağı sırada gizlendiği evden çarşaf giymek suretiyle kılık değiştirerek İç Anadolu´ya kaçmayı başarır. Her ikisi de sonunda Mustafa Kemal´in yaktığı ateşin yanına koşarlar.?

Devletimizin Kuruluş Günü Münasebetiyle

?.. Komşularıyla daima namuskârane ilişkiler kuran köklü ve yüce bir milletiz. Muhtelif din ve ırka mensup bulunanları asırlarca birlikte yönetmekte büyük kabiliyet gösteren, vatanın her köşesini kendine özgü uygarlığı ile değerlendiren namusunu, istiklâlini, millî haysiyetini her şeyden üstün tutan bu millet her zaman saygıya lâyıktır.

Güngörmüş olan bu büyük milletin bugün ne kabahati vardır? Padi?şahı, hükümeti ona, vatan için silah başına dedi. O görev aşkıyla koştu. Ona yolun ilerisini gösteren oldu mu? Büyük bildiği milletlerin yaptığını o da yaptı. Onlar gibi çarpıştı, onlar gibi öldü. Bunda onun ne gibi bir gü?nahı var? Çanakkale´de Gazze´de onunla çarpışanlar söylesin? Bu asil milletten mertlikten başka ne gördüler? Evini barkını bırakarak cephelere koşan, kanlarını döken bu arslanlar yurdunun kimler elinde kaldığını ne?reden bilsinler? Onların cephe arkasında yapılan yolsuzluklardan ne his?sesi var? Aydınlığın seslerini yükseltecek gençler ölmüyor muydu? Allah için söylensin, bu halkın ne günahı var? Kadınlar dul, yavrular yetim kaldı. Okullar boşaldı. Ocaklar söndü. Köyler viraneye döndü. Yürekler onulmaz yaralarla doldu. Türk´ün de elbet soracak hesabı var. Fakat ne günahı var??

                                                                     Mehmet Yüreğir (Niyazi Ramazanoğlu

                YENİ ADANA GAZETESİNİN TEKRAR YAYINA BAŞLAMASI

Yeni Adana, Karaisalı Kelebek istasyonunda 25 Temmuz 1920 tarihli 9. Sayı ile yeniden yayınına başladı. 9. Sayıdan (muhtemelen başlangıçtan) itibaren Yeni Adana´nın logosunda ?Kilikya Türk ülkesidir? ibaresi yer almaktadır. 9 Eylül 1920 tarihli 14. Sayıdan başlayarak ?Adana Türk ülkesidir? şekline dönüşmüştür.

Şapograf yöntemiyle yayınlanan 9-13. Sayılar, baskı tekniği açısından olumlu sonuçlar vermemiştir. Bunun üzerine Zamir Bey (Damar Arıkoğlu) hurafat,(kalıp harfler) kasa ve pedal temini için Konya´ya gönderilmiştir.

Bu durumu Damar Arıkoğlu hatıralarında şöyle anlatır: ? Arkadaşlarımızdan biri, eski Konya mebuslarından Zeynel Abidin Hoca, İtilaf ve Hürriyet Fırkasının mürevvici olan gazetesini bir müddet neşrettikten sonra çıkan hadiselerden dolayı devamına imkân bulunmadığı cihetle hurufat ve kasası, pedalı yepyeni duruyor. Halen de kardeşi Rifat Hocanın nezdindedir? dedi? Konya´da bulunan kolordu kumandanı, Miralay Fahrettin (General Fahrettin Altay) Bey´i Adana´da Fırka kumandanı iken tanırım, dostluğumda vardır? Trene atladığım gibi Konya´ya gittim. İner inmez evime dahi uğramadan, Fahrettin Bey´in yanına vardım, beni güler yüzle karşıladı; Hayrola ne var diye sordu? Pozantı´dan geldiğimi söyledim. Arkadaşlarımızın pek çok hürmeti vardır. Neşriyat yapmakta, gazete çıkarmakta uğradığımız müşkülat çoktur. Çaresinin sizin yardımınızla halledileceğini düşünerek beni buraya gönderdiler. Rifat Hoca´dan hurufatın ve pedalın behemehal elimize geçmesini temin buyurmanızı rica ediyoruz, dedim.?    

Gerekli malzemelerin alınmasından sonra gazete, Pozantı´dan yayınına devam etmiştir.

Yeni Adana´nın yayını, bilhassa Adana´nın kurtuluşuna kadar çok zor şartlar altında devam etmiştir. İdarehanesinin olmaması, kâğıt ve mürekkep sıkıntısı, hurafat yetersizliği gibi olumsuzlukları aşabilmek için, kâğıtları buz suyu ile ıslatmak, soba isinden mürekkep yapmak gibi yöntemlere başvurulmuştur.

Gazetenin sahibi ve mesul müdürü Ahmet Remzi Bey´dir. Adana´da ilk sayıları Avni (Doğan)´la birlikte gerçekleştirmişlerdir. Kelebek ve Belemedik´te yazı işleri müdürlüğünü Agâh Bey, Pozantı´ya taşınmasından sonra ise Ferit Celal (Güven) Bey yapmıştır. Naci, Vehbi ve Yahya Nüzhed Beyler gazetede çalışırken, bir süre cepheye gitmişler ve Adana´nın kurtuluşundan sonra dönmüşlerdir.

Yeni Adana, 25 Temmuz 1920 tarihinden sonra, Toros´larda zor şartlar altında, tren vagonları içerisinde basılarak Milli Mücadele yanlısı, Kuva-yı Milliye´nin gazetesi olarak, Adana´nın kurtuluşuna kadar Pozantı´da devam etmiştir. Yeni Adana, 9 Aralık 1921 tarihinde 185. Sayıdan itibaren Adana´da yeniden yayımlanmaya başlamıştır. Halkla el ele veren komutanlar, bölgeyi Fransızlar ve onların gerek asker olarak gerekse bölgeye yerleştirdikleri 120 bin Ermeni´ye Çukurova´yı dar etmişlerdir. Adana işgalden kurtulana kadar, 15 Haziran 1920´de Camili Faciası, 20 Haziran 1920 İncirlik Faciası, 22 Haziran 1920 Kahyaoğlu Faciası ve 10 Temmuz 1920´de Kaç Kaç yaşanmıştır.

Fransızlarla yapılan mücadele sonunda, önce 20 günlük bir ateşkes yapılmış daha sonra da 20 Ekim 1921´de yapılan Ankara Antlaşması ile Çukurova, düşman işgalinden kurtulmuştur.

Bu Antlaşmadan sonra Le Temps gazetesi, ?Mustafa Kemal ve arkadaşlarının vatanperverliği sayesinde bağımsızlığına kavuşan Türkiye (ile Fransa) arasında Ankara Antlaşmasının sürekli bir dostluğu var kabul ettiğini ve gerektirdiğini? yazıyordu. Fransızlarla yapılan Antlaşma gereği Türk heyeti, 1 Aralık 1921´de Adana´yı teslim alır ve 4 Ocak 1922´de Fransızların son kafilesi Mersin´den ayrılır.

Ahmet Remzi Yüreğir, 5 Ocak 1934 Cuma günü ve 3515 sayılı Yeni Adana gazetesinde, savaşın ne kadar zorluklar içerisinde yapıldığını anlatırken; ?Bu savaş yokluk içinde başlamış ve yine yokluk içinde bitirilmiştir? Bu savaş dünyada büyük sayılan bir devletle yapılarak, onu barış istemeye ve sonuç olarak yurdu boşaltmaya zorunlu kılmıştır? der.

Yeni Adana gazetesi, 25 Aralık 1918 tarihinde Adana´nın işgalinden sadece 5 gün sonra, her şeyin bittiğinin sanıldığı günlerde işgale karşı olarak onurlu yolculuğuna başlamıştır. ??Dağda ve ovada çarpışan ve yaşamını hiçe sayan kahramanlarımızın da yanı başında saf tutan bir eylem? içinde olmuştur.

Ahmet Remzi Yüreğir Anlatıyor: ??Haksız ve zalimane işgale karşı bağırıp haykırmaya karar vermiş ve müsaadesini de almış 25 Birinci Kanun (Aralık) 1918´de Yeni Adana´yı neşre başlamıştık.

İşgalin haksızlığını ve gayri Türk unsurun Türklüğe reva gördüğü vahşet ve zulmü protesto eden?Adana cephelerinde, Kurtuluş Savaşı başlayıncaya kadar susturulan Yeni Adana; Karaisalı´da müstensih ve bilhara Gelebek, Belemedik´te vagonlar içinde, Pozantı´da ki bir menzil iaşesi mutbağında el tezgahlarıyla neşriyatına devama başlamış, Kuvveyi Milliyetçiliğin yüksek ruhunu yurttaşlara aşılamağa koyulmuş; Milli Mücadelenin, Kurtuluş Savaşının azamet, kudret ve kuvvetini belirtmiş ve nihayet haklı davanın bin bir fedakarlık ile kazanıldığını görerek mesut ve bahtiyar olmuş??

Yeni Adana´nın yayın hayatı süresince, karşılaştığı güçlüklerin yanında gazetenin Toroslardan Adana´ya ulaştırılması ve dağıtılması da ayrı bir sorundur. Hatta gazeteyi dağıtan Gani Girici, Ermeniler ve Fransız askerleri tarafından yakalanır. Gani Girici, ? Ben bu gazeteleri dağıtıp satmıyorum aksine General, Dufieux´nun emrinde çalışıyor, bu gazeteleri altın karşılığı topluyorum? dediğini Doç. Dr. Kemal Çelik, ?Abdülgani Girici´nin Hatıraları? kitabında anlatmaktadır.

Yeni Adana, işgalcilerle iş birliği yapan Türkçe, Ermenice gazeteler ile Fransızca gazetelerin yıkıcı etkisini ortadan kaldırmayı, Milli Mücadelenin başarıya ulaşacağına olan inancı kuvvetlendirmeyi amaçlamıştır. Ayrıca Büyük Millet Meclisinin ve Ankara hükümetinin faaliyetlerini duyurmak, askeri başarıları haber vermek, işgal kuvvetleriyle işbirliği yapan gazeteler ve azınlık gazeteleriyle mücadele etmek, orduyu desteklemek gibi görevleri üstlenmiştir. Bunların dışında Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti, Adana Heyet-i Merkeziyesinin faaliyetlerine de destek vermiştir.

Taha Toros; ?İşgal yıllarında Adana´da 5´i Türkçe, 2´si Fransızca, 4´ü Ermenice toplam 11 gazete yayınlanmıştır.

A) Milli Mücadeleye destek veren gazeteler = Yeni Adana ve İhsan (Altay) adlı bir genç tarafından işgale karşı olan ve 3 sayı yayınlanabilen Tanyeri gazetesi (1919) Ekim´inde yayınlanmıştır

B) Milli Mücadeleye karşı Türkçe gazeteler = Ferda, Rehber, Adana Postası (Fransızcası Le Courrier Adana)

C) Azınlık gazeteleri, (Ermenice) = Hayistan, Azamarat, Kilikya, Toros

Adana adında dili Türkçe harfleri Ermenice olan bir gazete daha yayınlanmıştır..  

Bir diğer yayın da Adana´daki Keldani Patrik vekilliğince Fransızca ?Asurî-Keldani Dirilişi? adını taşıyan aylık dergidir.

Ermenice gazeteler 1919-1921 yıllarında yayınlanmış, Ankara Antlaşmasından sonra bu gazeteler kapatılmıştır. (Ahmet Remzi Bey´in 19.11 1921 tarihli raporuna göre Adana´daki Ermeni gazeteleri kapatılmıştı)

Ferda, Adana Postası ve Rehber gazeteleri Fransız politikasına uygun yayınlar yaptılar. Ferda, Fransızların 26-27 Temmuz 1920´deki Yüreğir harekâtında (ilahi emre karşı) başarılı olmaları üzerine yayınladığı ?Efendiler Nereye? başlıklı yazıda milliyetçileri, biçare milleti peşine düşürüp perişan ettikten sonra kaçmakla suçlamıştı.

Kuvay-ı Miliyenin ?emir-i ilahi ve şer´i şerife mugayir? olduğu yolundaki İstanbul hükümeti açıklamalarını yayınlayan gazete, çete veya Kemalist olarak nitelendirdiği Kuvay-ı Milliyenin başarılı hareketlerini de eleştiriyordu.

Adana Postası, Fransızların padişah namına icra-yı kudret ettiğini savunurken, rehber Fransa´nın güçlü bir Türkiye için çalıştığını ve Sevr´in uygulanmasının Türkiye için yararlı olacağını öne sürüyordu.

                        YENİ ADANA YAZILARINDAN ÖRNEKLER

8 Ekim 1920 tarihinde Pozantı´da toplanan kongrenin tutanağı, Yeni Adana gazetesinde yayınlandı ve bastırıldı.

19 Ekim 1920 tarihli Yeni Adana, daha önce Kuvay-ı Milliye hatlarına sokulan Ata Derviş adlı bir kişinin Adana´ya dönüp ve Fransızlardan para alarak Rehber adında bir gazete çıkartması üzerine, ?İzhar-ı Hıyanet? başlığı altında ?İçimizde bazı hainlerin son günlerde Adana´ya firar ettiklerini haber aldık. Mahiyeti ahlakiyeleri ve vatana karşı mertubiyetleri bizce zaten malum olan bu kimselerin mücadeleyi namusu muhitinde barınamayıp sahayıfitne ve fesada koşacakları pek tabi görülür??

Yeni Adana, kuruluşunun 3. Yıldönümü olan 25 Aralık 1920 günkü sayısında ?Gazetemiz 3. Seneidevriyesini vatanın hâlâsı uğrunda dövüşen mücahitleri arasında idrak etmiş oluyor? Bizler ancak bugün, dağıtılan yuvamızı yırtıcı kartallardan siyanet etmekle meşgulüz??

15 Ocak 1921 Yeni Adana  I. İnönü zaferini Anadolu ordusunun ilk büyük zaferini müjdeliyordu. Çerkez Ethem´in düşman tarafına geçmesi nedeniyle de şöyle haykırıyordu:  ?Bu milleti seven, bu milletin kurtulmasını arzu eden, onu soymaz, onu kahre uğratmaz, onun yanık bağrından bir şey ümit etmez. Vatanı seven şeref, şan peşinde koşmaz. Yoksa din ve vatan uğrunda asırlardan beri yoksulluk ve sefalet içinde yanık, yıkık canların altında yüreğine taş basarak evlat acılarına tahammül eden bu milletin hissiyat ve mukaddesatını maske olarak kullanıp da her şey yoluna girip, düşmanların başı ezilmeğe başladığı bir sırada düşman saflarına girecek kadar zilleti ahlakiye göstermez?  

I. İnönü, Yeni Adana´nın katî zafere olan inancını perçinlemişti. Anadolu´nun bu ilk zaferini müteakip, Sevr Muahedesinin şu veya bu şekilde tâdili Torosların gazetesini tatmin etmekten uzaktı. Yeni Adana bütün Anadolu halkına tercüman olan bir makaleyle cevap vermişti. ?Her zerresi ecdad kanı beliren Anadolu esir olmaz. O boyun eğmez. O istiklâl ve vatana ezelden âşıktır. Efendiler, Sevr Muahdesini yırtınız? yırtınız. Türk, hak tanımayanlara karşı tanıtıncaya karşı uğraşacaktır.?

/resimler/2015-12/28/1044285045690.jpg

22 Şubat 1921 Londra Konferansı öncesinde Cemiyet-i Hayriye aracılığı ile hile ve tehdit yoluyla, halktan rey toplayan Fransızlar, halkın kendi yönetimlerinden memnun olduğu iddialarını kuvvetlendirmek istiyorlardı. Bu girişim, Adana ve çevresinde yaşayan Müslümanların şiddetli protestolarına neden oldu. Önce Pozantı ve çevresinde bulunan Türkler durumu protesto ettiler, binlerce imza ile yayınladıkları, Adana´nın geleceği hakkındaki kararın, işgal altında yaşayan ve düşman baskısı altında bulunan kimselerce verilemeyeceği belirtilen bildiride, ?Biz Adanalılar, aleyhimize verilecek her türlü kararı beşeriyetin selâmeti için, kanımızla silmeye hazırız? deniliyordu.

22 Şubat 1921 Yeni Adana, Londra Konferansında. Bölgede Fransız himayesinde bir Arap muhtariyeti ile ilgili olarak bölgedeki Arapların ve Kürdistan meselesiyle ilgili ?Kürt Kardeşlerimizin Protestosu? adıyla da Kürtlerin konferansa katılan ülkelere çektikleri protestoları da yayınlamıştır.

22 Şubat 1921 Fransızlarca Vali vekili Abdurrahman başkanlığında kurdurulan ?Cemiyet-i Hayriye? adlı kuruluşun Londra Konferansına halkın Fransız yönetiminden memnun olduğu yolunda bir belge hazırlayarak gönderdiğini de Yeni Adana okurlarına duyurdu. (Bu dernekle ilgili Yeni Adana, ?Yerli Fransızlar? demişti. Bu cemiyette Hafız Mahmut, Zihni, Münir, Ali İlmi Efendi, babası Fani, Kardeşi Mesut, Adana Postası muharriri İlhami üyedir.)

12 Mart 1921 Bölgede yaşayan Araplar adına, ulema, esnaf, tüccar, zürra ve darül-fünunlu 108 imza ile Büyük Millet Meclisi Riyasetine, Fransa´yı protesto eden bir bildiri göndermişlerdi. Bildiride, Fransızların, Arap İttihad-ı Alevi kulübü aracılığı ile Ermenilerle işbirliği yaparak, Kilikya´da Fransız himâyesi altında bir muhtâriyet teşkili için çalıştığı belirtilerek, bunların Adanalı Arapları temsil edemeyeceği, anasır-ı İslâmiye ile birlikte yerli Arapların temsilcisinin Büyük Millet Meclisi olduğu, Arapların İslâm camiasından ve BMM hükümetinden ayrılmayacakları, belirtiliyordu.

15 Mart 1921 Yeni Adana gazetesinde M.B. imzasıyla yayınlanan ?Adana Arablarının Mefkûresi? başlıklı yazıda, bölgede yaşayan Arapların görüşünü şöyle özetleniyordu:

?Türkler, istihlâs-ı vatan ve istikbal-i millet için nasıl fedâ-yı can ediyorlarsa, Arablar da aynı gayenin istihsali için kurban oluyorlar ve olacaklardır. Hatta konferansta Adana hakkında ekseriyet-i milliye nazar-ı itibara alınacağında Adana Arabların milliyetlerini bertaraf ederek Türk´üz diyeceklerdir?.

/resimler/2015-12/28/1048351456773.jpg

2 Nisan 1921 Yeni Adana, ?Büyük Tebrişat? başlıklı yazısında Anadolu´nun genç ordusu, vatanımıza musallat olan Yunan haydutlarını 2. İnönü Meydan Muharebesinde tamamen perişan etti.

30 Haziran 1921 Yeni Adana, ??Hazineleri boş milletler, istiklal ve hürriyetlerini muhafaza edemezler?Fakir milletler, zengin milletlerin oyuncağı olmaktan hiç bir zaman kurtulamazlar?? diyerek ekonomik gücün önemine dikkat çekmekteydi

12 Temmuz 1921 günüYeni Adana ?Yunan Taarruzu Başladı? başlığı ile ? Dünkü tebliği resmîde kısacık bir satır, aylardan beri beklenen Yunan taarruzunun başlamış olduğunu gösteriyordu. Bir daha talihini denemek üzere ileri atılan Yunan sürüleri, kahraman ordumuza beklediği ordumuza beklediği fırsatı verdi? Her ne olursa olsun, her suretle mücehhez mükemmel olan ordumuz Allahın inayetiyle evvelki muharebelerde olduğu gibi bu defa son ve kat´î muharebesini şan ve şerefle ifa edecek??

25 Temmuz 1921 günü ?Zafere İtimad? başlığı altında ?15 günden beri devam eden Yunan taarruzu, birçok kanlı safahat geçirmektedir. Kahraman ordumuz bu zaman zarfında iman ve kuvvetine istinad ederek düşmanı pek kanlı zaiyata düçar etti??

28 Temmuz 1921 tarihinde Ziya Gökalp´in ?Büyük Azim? şiirini yayınladı. ? Hakka razı bir kavimiz, mefkûremiz adalet/ Namerd bir düşman bizi ezmeye etti niyet/ Milletçe verdik karar: Ya ölüm Ya hürriyet And içtik, ebediyen silahlı kalacağız / Vatanın her taşını düşmandan alacağız??

13 Eylül 1921 tarihli Yeni Adana, Sakarya Zaferini kırmızı mürekkeple basılarak duyurdu. ?Ordumuz kat´î zaferi kazandı. Düşman panik yapıyor.?

 

/resimler/2015-12/28/1048571457198.jpg

 

23 Ekim 1921´de Ankara Antlaşmasından sonra, Adana´nın kurtuluşu dolayısıyla, Ay yıldızlı ve kırmızı mürekkeple özel bir sayı yayınlamıştır.

30 Kasım 1920 /22 Eylül 1921 Yeni Adana´ya göre işgal döneminde?Ekmek, et, domates, yağ ve zahire başta olmak üzere temel gıda maddelerinin fiyatının artması, bölgede yaşanan ekonomik sorunların en önemlisiydi.

24 Kasım 1921 Gazete, bölgenin Türk yönetimine geçmesinden sonraki ekonomik sorunlara çözüm arayışını sürdürmüş ?Adana´ya İktisadi Muavenet? başlıklı yazısında aynı konuya dikkat çekmişti.

5 Ocak 1922 tarihli Yeni Adana´da yayımlanan Kurtuluş Sayısının başlığında, ?5 Kanunsani 1338, Sevgili Adana ve Mülhakatının İltihak Ettiği Bir Gündür. Bugün Adana´nın Milli Bayramıdır? sözleri yer almıştır.

8 Ocak 1922 Yeni Adana: Bayrak sevgisi.- 5 Kanunusani Bayramlar Bayramı. Türkiye´nin en büyük bayrağını Adana çekti.   

31 Mart 1922 Yeni Adana: 2. İnönü Muharebesinin yıldönümü sayısı

23 Nisan 1922 Yeni Adana: Türkiye Büyük Millet Meclisinin açılış yıldönümü sayısı

29 Ağustos 1922 Yeni Adana: Büyük Taarruz özel sayısı

 3 Eylül 1922 Yeni Adana: Gazi Paşamızın orduya karşı neşrettiği pek ulvî beyannameleri ?Ordular!.. ilk hedefiniz Akdeniz´dir.!? Sözleriyle bitiyordu.

SONUÇ OLARAK

Yeni Adana´nın yayınlanmasındaki temel amaç, bölgenin ve ülkenin düşman işgalinden kurtulmasıdır? Gazete temel işlevi olan, Milli Mücadele konusunda halkı bilinçlendirmek, haber vermek ve aleyhte propagandayı etkisiz hale getirmek konusunda amacına ulaşmıştır. Dahası bölgede işgale karşı örgütlenme, milli kuvvetlere maddi destek ve yardım toplama, diğer cephelerde mücadele edenlere ulaşma çabası içinde olmuştur.

Yeni Adana gazetesi, çok zor bir dönemde, çeşitli etnik ve toplumsal gruplara mensup insanları, Milli Mücadele amacı etrafında birleştirmeyi başarmıştır.

Böylece Milli Mücadele´ye desteği, ülkenin işgalden kurtarılması yolundaki beklentiyi her zaman canlı tutmuştur. Yeni Adana, işgal süresince Milli Mücadelenin bölgedeki tek destekçisi, bilgi ve haber kaynağıdır.

Yeni Adana gazetesinin ne kadar etkili olduğuna bir örnek de 1 Aralık 1921´de Adana şehrini Fransızlardan teslim alan heyette Ahmet Remzi Bey´in de bulunmasıdır.

Yeni Adana´nın bugün de kurucusunun ilkelerinden ödün vermeden yurtseverlik, dürüst ve ilkeli gazetecilik yaptığını belirterek, başta Ahmet Remzi Yüreğir olmak üzere bu gazeteye destek ve emek veren tüm dava arkadaşlarını saygı ve minnetle anıyorum.

       KAYNAKÇA

      ÇELİK, Kemal, Milli Mücadelede Adana ve Havalisi TTK, Ankara 1999.

      HATİPOĞLU, Süleyman Türk-Fransız Mücadelesi (Orta Toros Geçitleri, 1915-1921) AKDTYKAAM Ankara 2001.

        JAESCHKE Gotthard, Türk Kurtuluş Savaşı Kronolojisi AKTYK Cilt I, Ankara 1989.

       İSLAM, İbrahim, Milli Mücadelede Yeni Adana Gazetesi  Doktora Tezi. Erzurum 1995.

      KÜMBÜL, Bengi, Tercüman-ı Hakikat Gazetesine Göre Osmanlı Ermenileri (1914-1918)  YAMHY, İstanbul 2006.

      SARIHAN, Zeki, Kurtuluş Savaşı Günlüğü  C.I, TTK, Ankara 1993.

      ASLAN, Kadir,  Milli Mücadelede İlk Kurşun ve Dörtyol  DBY 2008.

      Yeni Adana Gazetesi 25 Aralık 2014, sayı 27473.

      Yeni Adana Gazetesi 25 Aralık 2012, sayı 26856 95. Yıl Özel Eki.

     TOROS, Taha, Kurtuluş Savaşında Çukurova T.C KB CKD /17 Ankara 2001.

     ARIKOĞLU, Damar, Hatıralarım Tan Gazetesi Yayınları, İstanbul 1961.

     YÜREĞİR, Çetin Remzi, Yeni Adana Gazetesi, 25 Aralık 2012 Sayı 26856 95. Yıl Özel Eki.

     GİRİCİ, Abdülgani, 1920 Adana Ermeni Mezalimi Hatıraları  TTK, Ankara 2011.

     AKYÜZ Yahya, Türk Kurtuluş Savaşı ve Fransız Kamuoyu 1919-1922 TTK Basımevi Ankara 1988.

     ENER Kasım, Çukurova Kurtuluş Savaşında Adana Cephesi T.C. AV 2005.

    COŞAR, Ömer Sami,  Milli Mücadele Basını  TGC 1964.

    Yeni Adana Gazetesi Arşivi

 

 

 

YAZARLAR

  • Cuma 24.9 ° / 14.2 ° Güneşli
  • Cumartesi 28.3 ° / 15.1 ° Güneşli
  • Pazar 28.3 ° / 15.7 ° Güneşli
  • BIST 100

    9079,97%3,10
  • DOLAR

    32,35% 0,15
  • EURO

    34,93% -0,09
  • GRAM ALTIN

    2322,96% 0,18
  • Ç. ALTIN

    3843,45% 0,00