?BENİM EN SADIK DOSTLARIM DÖRTYOL´DADIR?
Atatürk, Türk Kurtuluş Savaşı´nın ilk kurşununun atıldığı yer olan Hatay Dörtyol´u Cumhuriyetin ilanından sonra üç defa ziyaret etmiştir. 14 Ocak 1925, 16 Mayıs 1926 ve 14 Şubat 1931 tarihlerinde geldiği Dörtyol´da Mücahitler, sivil halk, askeri ve mülki yetkililerle görüşmüş, kendine hediye edilen evi de 1934 yılında kız kardeşi Makbule Hanım´a hediye etmiştir. 1945 yılında elektrik kontağından çıkan bir yangın sonucu yanan evin bir benzeri Dörtyol halkının isteği ile Atatürk Evi ve İlk Kurşun Müzesi olarak yapılarak ziyarete açılmıştır.
ATATÜRK´ÜN İZİNDE (3)
HATAY DÖRTYOL ATATÜRK EVİ VE İLK KURŞUN MÜZESİ
Değerli okurlar, Türkiye´de Milli Mücadelenin ilk defa 19 Aralık 1918´de Dörtyol´da başlaması ve ilk kurşunun da Dörtyol´da atılması Atatürk´e sevinç ve güven vermiştir. Onun içindir ki Atatürk Dörtyol´u çok sevmiş ve halkına güven duyarak; ?Benim Türkiye´de en sadık dostlarım Dörtyol´dadır? demiştir.
Dörtyol halkı da Atatürk´e arazi, ev ve portakal bahçesi bağışlayarak şükran duygularını belirtmişlerdir.
Bu sayfalarda sizinle Dörtyol´daki Atatürk Evi ve İlk Kurşun Müzesine Mayıs 2016´da yaptığımız ziyaretlerden bahsedeceğiz.
Cumhuriyetin kurulmasından sonra Atatürk Dörtyol´a 14 Ocak 1925, 16 Mayıs 1926 ve 14 Şubat 1931 tarihlerinde üç defa ziyaret etmiştir. 16 Ocak 1925 tarihindeki ziyaretlerinde kız kardeşi Makbule Hanım için de ?ölene kadar burada yaşasın? demiş ve kendisine bağışlanan evi kız kardeşine vermiştir.
Gerçekten de Makbule Hanım, ölümüne kadar yazlarını Dörtyol´da bu evde, kışlarını da İstanbul´da geçirmiştir.
Atatürk Dörtyol ziyaretlerinde halkla kucaklaşmış, mülki ve askeri erkânı ziyaret etmiş, mücahitlerle tanışmış ve portakal bahçelerini gezmiştir.
14 Şubat 1931 tarihinde yanında kız kardeşi Makbule Hanım, Fahrettin Altay Paşa ve Tayfur Sökmen´le birlikte kendisine bağışlanan deniz kenarındaki Atatürk çiftliğine giderler. Atatürk o geceyi çiftlikteki iki katlı taş binada geçirir. Atatürk´ün 1945 yılında elektrik kontağından çıkan bir yangın sonucu hediye edilen ev yanmıştır ve yanan evin bir benzeri Dörtyol halkı tarafından Atatürk Evi ve Müze olarak yapılıp ziyarete açılmıştır.
Dörtyol ziyaretinden sonra 16 Şubat 1931 tarihinde Adana´dan Başvekil İsmet İnönü´ye gönderdiği talimatta: ?Dörtyol´da mühim bir portakal meselesi vardır. Bu sene fiyat düşük ve ağaçların mühim bir kısmı hasta olduğu halde portakal satışından 700 bin lira girmiştir?Portakalcılar arasında zirai kredi kooperatifleri ve istihsal kooperatiflerinin tatbikine başlanması çok hayırlı neticeler verir?? denmektedir.
Bu arada sizlerle bu sayfalardan önemli bir bilgiyi de paylaşmak isterim; Atatürk´ün Anıtkabir´de saygı duruşunda bulunduğumuz simgesel lahit taşı Osmaniye´den getirilmiştir. 13 ton ağırlığında ve yekparedir.
Mayıs ayı içerisinde yaptığımız ziyarette yerel tarihçi Kadir Aslan tarafından müze haline getirilen evi ziyaret ettik. Daha sonra da İlk Kurşun Anıtını gezdik. Şimdi sizlere İlk Kurşunun atılmasıyla ilgili bilgileri ve fotoğrafları sunuyorum.
?FRANSIZ İŞGALİ VE FRANSIZLARA KARŞI MİLLÎ
DİRENME´NİN BAŞLAMASI?
?Fransızlar İskenderun´a asker çıkardıktan sonra 11 Aralık 1918´de takviyeli bir piyade alayı ile Dörtyol kasabasını iş ettiler. Bu kuvvetlerin arkasından Ermeni alayına ait bazı birlikler de gönderildi. Bunlar Dörtyol dolaylarındaki köylerde işkence zulüm yapmaya başladılar Dörtyol´un hemen güneyinde Öz Köyü´nden Hacı Hüseyin Oğullarından Emin Hoca başkanlığında üç kişilik bir heyet Fransız kuvvetlerinin ve özellikle Ermenilerin yaptıkları işkence ve zulümlerin Fransızlar tarafın korunduğunu ileri sürerek bölgede bulunan İngiliz işgal kuvvetleri komutanlığına şikayette bulundular. Heyetin şikayetleri üzerine Dörtyol´a bir Hint müfrezesi gönderilerek asayişsizliğin önü kısmen olsun alınabildi ve geçici bir sükunet meydana geldi.
Bir müddet sonra Dörtyol´a yakın Özerli Köyü´nde Fransız askerleri halka yine hakaret etmeğe başladılar. Bu hakarete tahammül edemeyen köy halkı karşı koyduklarından Fransız Ermenilerden bir müfreze halkın malını yağma etti ve köy ihtiyar heyetinden Muhtar Şeyhmuz zade Mehmet Ağa ile üye Abdülkadir Ağa zade Yusuf Ağa´yı elleri bağlı olarak Fransız komutanının kapısı önünde süngüleyerek şehit ettiler.
Bu cinayetten sonra da Dörtyol´un hemen güneyinde bulunan Karakese Köyü´ne taarruz ettiler. Buradaki halk kendilerini savunmak için Dörtyol´a ve Özerli´ye giden yoları taştan barikatlar yapmak suretiyle kapattılar ve buraya gelen Fransızlara ateşle karşı koydular. Fransızlar bu umulmayan karşı koymada büyük şaşkınlığa uğradılar. Çarpışmalarda 15 asker kayıp vererek Dörtyol´a çekilmek zorunda kaldılar. Aralık 1918´de yapılan bu çarpışma, Türk Milleti´nin saldıran düşmana karşı ilk ayaklanması ve direnmesidir.? K: General A.Hulki SARAL Türk İstiklâl Harbi, Cilt IV, Güney Cephesi Genelkurmay Başkanlığı yayını sf.112, Ankara, 1966-Harp Tarihi Dairesi, Arşiv No.5/7723, Dosya No.229?
İlk kurşun savaşmasının Güney´de yapılmış olduğunu görürüz. Gerçekten Türk halk kuvveti hareketi, Dörtyol´un Karaköse köylüsünün 19 Aralık 1918´de kurduğu barikatlara dayanarak yaptığı savunma, ilk Türk şahlanışıdır ...K: Celal ERİKAN.?100 SORUDA KURTULUŞ SAVAŞIMIZIN TARİHİ? sf.28
Değerli okurlar, Milli Mücadelede ilk kurşunun atıldığı Dörtyol´u muhakkak ziyaret etmenizi öneririm. Gelecek hafta sizlerle Anıtkabir´de olacağız.
Devam Edecek
