Ahmet ERDOĞDU


GİDİP DÖNEMEYENLERİN HİKÂYESİADI YEMEN´DİR ? 5


Değerli okurlar, bu hafta sizlere Yemen´e giden komutanlar arasında bulunan İsmet İnönü´nün Yemen´le ilgili anılarından bir bölümünü sunuyoruz.

RUMELİ´DEN YEMEN´E

1910 Şubatının sonlarına doğru Yemen Kuvayı Umumîyesi Erkan-ı harbiyesine memur edildiğim bildirilmiştir. İstanbul´da kısa bir zamanda hazırlandık ve yola çıktık. Yemen komutanlığına atanan İzzet Paşa´nın karargâhını Yemen´e götürmek üzere Hamidiye kruvazörünü memur etmişlerdi. Kruvazör bizi barındırmış vehareket etmişti. Harp gemisi, Kolağası Rauf Bey´in kumandasındaydı. Yemen Erkân-ı harbiyesinin reisi, evvelce de orada bulunmuş olan Albay Avni Bey idi. Yanında Binbaşı Ali Fuat (Erden), Asım Bey isminde bir kıdemli subay, benden kıdemli kolağası Kadri Bey vardı. Mektepten o sene yüzbaşı çıkmış olan Salih Bey (Omurtak), Saffet Bey (Arıkan), Nâzım Bey (İstiklâl Har­binde şehit düşen, tümen komutanı Kayserili Nâzım Bey) Erkân-ıharbiyeye memurdular. Bu üç yüzbaşı, daha ilk günden kıymetleri ve canlılıklarıyla kendilerini tanıtmışlardı.

                           Pek ağırdır Hudeyde´nin havası

                            Yemen´e gidenin ağlar anası

                                            Halk Türküsü

Ahmet İzzet Paşa, Zeydi İmamı Yahya ile anlaşarak Seyid İdris aleyhine bir ittifak temin etmiş, bu nedenle İmam Seyid İdris´e harp ilan etmişti. Bu arada Balkan Harbi felaketi nedeniyle ordu kumandanı Ahmet İzzet Paşa İstanbul´a çağırılır.

AHMET İZZET PAŞA´NIN YEMEN´DEN AYRILIŞI

Balkan Harbi, felâketli haberlerini arka arkaya göndermeğe başladı. Ordu kumandanını İstanbul´a çağırdılar. Gizlice Aka­be´ye gidecek, oradan cepheye varacaktı. Deniz yolu kapalı ol­duğundan hükümet Mısır´dan bir yat temin etmişti. Yat, Yemen sahilinde Hudeyde´ye yakın bir yerde bekliyordu. İzzet Paşa´nın Yemen´den ayrılışının duyulması mahzurlu görüldüğü için ter­tibat alınmıştı. Kumandan Hudeyde´den gece yarısından sonra ayrıldı. Kendisini yalnız biz, karargâh subayları uğurladık. Gece yapılan bu ayrılış töreni pek hazin oldu. Kumandan Paşa bera­ber getirdiği arkadaşlarını Yemen´de bırakmanın hüznü içinde duygulu bir konuşma yaptı. Bu konuşmaya, Kurmay Başkanı olarak arkadaşlarım adına ben karşılık verdim. Konuşmamda kendisinden çok şeyler öğrendiğimizi ve bize gösterdiği pren­siplere ömrümüz boyunca sadık kalacağımızı söylediğimi hâlâ hatırlarım. Onun yerine, Yemen hareketlerinde cesareti ve doğ­ruluğu ile şöhret yapmış olan Ferit Sait Paşa kumandayı üzerine aldı. İzzet Paşa´yı teşyi ettik ve biz Yemen´de kaldık.

 

İsmet İnönü, klasik batı müziğine Yemen´de nasıl alıştığını şöyle anlatır?

 

Ben, Batı musikisi zevkine orada alıştım. Hükümet bir aralık sahilden Sana´ya bir demiryolu yaptırmak hevesine düşmüş, bir Fransız şirketine keşif vazifesi vermişti. Biz bunu Yemen´e var­dığımız zaman, orada Fransız şirketinin beklemesinden öğren­dik. Nihayet, Fransızlar memleketlerine dönerlerken, eşyalarını satmışlar. Bunlar arasında bir gramofon makinesi, pek çok plâk­ları ile Hudeyde kumandanı tarafından satın alınarak, ordu ka­rargâhına gönderilmişti. Yemen´de müzik ihtiyacına karşı derin hasret içindeydik. Gramofon bize bulunmaz bir nimet geldi. Ak­şam üzeri karargâhtan, yattığımız eve geldiğimiz vakit hep be­raber gramofon başına koşardık. Plâkları tecrübe ederdik. Senfo­ni, arkasından opera parçası, serenat... işitmediğimiz, bilmediği­miz parçaların gürültüsüne dayanamayarak, makineyi bırakır­dık, ertesi akşam aynı tecrübe. Bu zorla ağır plâkları dinlemeye tahammül çok uzun günler sürmüştür. Yavaş yavaş alışkanlık oldu. Benim hayatıma Batı musikisinin terbiyesi böylece girmiştir. İçimizde en istidatlımız Saffet Arıkan´dı. Bizden çok evvel anlamağa başlar görününce "Erzincan´da öğrenmiştir? diye yapmadığımız şaka kalmazdı, akşamları, briçe tutulmazsak yattığımız binaya gelirdik.

Yorgun olmadığımız zamanlar sofada bir uzun masa etrafında toplanır, memleket hikâyeleri, hatıralar anlatırdık. Bilenlerimiz lütfeder, memleket şarkıları da söylerlerdi?

 

VATANA DÖNÜŞ

Orduya gelen bir emirle benim Çatalca´da Umumî Karargâha gönderilmekliğim bildiriliyordu. 1913 yılının ilk aylarında İstanbul´a hareket ettim. Memleket için çok vahim hadiselerle dolu olan bugünlerde, hayatımın takriben 3 senesi Yemen´de geçmişti. 1913 Mart ayında Yemen´den ayrıldım.

Kaynak: Yemen, Savaşanlar Anlatıyor

                                                          Devam Edecek

 


 

YAZARLAR

  • Perşembe 24.1 ° / 11.6 ° Güneşli
  • Cuma 24.9 ° / 14.2 ° Güneşli
  • Cumartesi 28.3 ° / 15.1 ° Güneşli
  • BIST 100

    8806,72%-0,01
  • DOLAR

    32,25% 0,26
  • EURO

    35,08% 0,67
  • GRAM ALTIN

    2270,84% 0,79
  • Ç. ALTIN

    3854,72% 0,51