Zeynep Kural-İNCE DOKUNUŞLAR


KİTAPLIĞIMDAN


Son günlerde herkesi yatağa yapıştıran gripten ben de nasibimi aldım geçen hafta.Toparlanana kadar da başucumda yarım bırakmış olduklarıma değil de kitaplığımdaki eski kitaplara bi´ göz atayım istedim. Hem uzun yıllardır geniş bir yelpazede tuttuklarımı yeniden inceleme fırsatı buldum hem de aralarından birkaç farklı örnek seçtim. 

Tam da Hıfzı Topuz´un Atatürk´ün kendisine gelen başkanlık önerilerine ?Meclise güveniyorum, diktatör değilim, heveslisi de olmadım? diyerek nasıl da reddettiğini anlattığı günlerdeydi . Onun Meyyale´si ile başladım. Ertesinde yaşananlar malumunuz. Elim Reşat Nuri´nin kararmış zihniyetleri anlattığı Yeşil Gece´sine gitti. Sonra da kaderinin yönü o zamanlardan çizilmiş, aslında ne zengin kültürlerin odağı olan orta doğudan perspektifler sunan İlber Ortaylı´nın Seyahatnamesi´yle devam ettim.  

Satır altlarını çizdiğim, sayfalarını kıvırdığım, notlar düşüp tarih attığım diğerlerini de karıştırdığımda bir kez daha anladım ki; sistematik cahilliğin arttığı coğrafyalarda yazılanlar, -araya zaman farkı girmiş olsa da değişmemiş, aynı ya da benzer. Ağlarla örülmüş beyinlerin kıvrımları arasına doğmamış hiç tepelerin ardındaki güneş. Hapsetmişler orada, çocuklarla birlikte insanlık ölmüş. Üç yaşındakiler de, sıvasız, muşamba kaplı evlerde asker elbisesi giyenler de. Kimlikleri önemsiz, yoksullukları aynı, yoksunlukları benzer, farklı evlerin kaderlerinde. İçi boşalmayan bir cerahat gibi sapkın zihniyetlerin salyalı dillerinde. Olmayan vicdanların ellerinde.  

Ölmeyenlerinse daha kanat çırpmayı öğrenemeden kuşlardan korkar hale geldiği bir dünyada ne çok kimsesiz kalmışız. Yelken açmak için beklenen o günlere henüz kavuşamamışken hakkın, hukukun, adaletin, vebalin terk ettiği kıyılarda kederlerimizden arınamamışız. Her köşesindeki yaralı gözleri uykuyla uyanıklık arasında duvarlara çarptıran gecelerde herkesi yakan o ateş düşürmüş başımızı yastığa, dinmeyen bir sızıyla sabahlara uyanmışız. Acının ve korkunun bilgiyle arasındaki dengede aydınlığa ulaşabilmek için bu kadar kararmanın göze alınabildiği günlere gelmişiz.  

Düşüncenin suçlandığı, bir süre sonra düşünmekten vazgeçildiği, cehaletin güç olduğu, toplumsal hafızanın unutulduğu, aşkın, dostluğun, insanlığın köreltildiği o toplumu anlatırken 1984 adlı kitabında George Orwell hiç de ayrılmamış gibiydi aramızdan aslında.  

Khaled Hosseini Uçurtma Avcısı´nda ?Dünyada tek bir günah vardır aslında; o da hırsızlıktır. Bir insanı öldürdüğün zaman bir yaşamı çalmış olursun, karısının elinden bir kocayı, çocuklarından bir babayı almış olursun. Yalan söylediğinde, birinin gerçeğe ulaşma hakkını çalarsın. Hile yaptığın, birini aldattığın zaman doğruluğu, haklılığı çalmış olursun? derken çok da uzakları yazmamıştı mesela.  

Tüm vücudumuza yayılan öğürtüyü bugünkü gibi hatırlatan Drina Köprüsü´yle İvo Andriç o metodik işkencelerin yaydığı yılgınlığın geçmişte kalmayacağını bilemezdi belki de kitabı yazdığı o yıllarda. 

İkinci Dünya Savaşı´nın her an çıkacağı korkusuyla tedirgin bekleyen, cumhuriyetle gelen kültürü kabul etmeyle etmeme arasında bocalayan bir neslin doğu ve batı arasındaki sıkışmışlığını yazdığı Huzur´da Ahmet Hamdi Tanpınar, vicdanların daha da karardığı bu yılları unutmamıştı adeta. 

 Hepsinin satırlarında, toplumların sokaklarında gezen bir gerçeğin izdüşümünü görmüşüz. Yapayalnız kalmışcasına hissettiren ve özlemle beklenen bir dünyanın tarafları olarak karanlık uykularından uyanamayanlara, - hiç ümit etmesek de şifa niyetine bir acı ilaç olabilir belki diye düşünmüşüz.  

Bizse, nasılsa önce kendimizi sonra birbirimizi iyileştirmeyi öğrenmişiz. Savaşmadan, aklın, bilginin, iyiliğin güzelleştirdiği safları sıklaştırıp, boşluklara destek olarak. İyi olabilmek için neden güç alacaksak onu besleyerek. Bir kez yaşanan hayatlar yerine kitaplarla yüzlerce kez yaşayarak.  

 

 

YAZARLAR

  • Cuma 24.9 ° / 14.2 ° Güneşli
  • Cumartesi 28.3 ° / 15.1 ° Güneşli
  • Pazar 28.3 ° / 15.7 ° Güneşli
  • BIST 100

    9079,97%3,10
  • DOLAR

    32,35% 0,15
  • EURO

    34,93% -0,09
  • GRAM ALTIN

    2322,96% 0,18
  • Ç. ALTIN

    3843,45% 0,00