Yüksek Askeri Şura (YAŞ) yeni yapısıyla, 1 saat 20 dakikalık oturumla ilk toplantısını yaptı. OHAL kapsamında çıkarılan KHK ile yapısı değiştirilerek, sivil görünüm kazandırılıp, sivil otoritenin tesis edildiği imajıyla askerin tamamen kontrol altında ve siyasetin emrinde olduğu algısı veriliyor.
YAŞ´ın yeniden yapılanmasıyla, Başbakanın başkanlığında Genelkurmay Başkanı, Kuvvet Komutanları ve Milli Savunma Bakanı yerini korurken, Ordu Komutanlarının sistem dışına çıkarılarak, Dışişleri Bakanı, İçişleri Bakanı, Adalet Bakanı ve beş Başbakan yardımcısı sisteme alındı.
YAŞ´ın genel olarak maksadı, TSK içindeki yüksek seviyede terfiler, TSK´nın teknolojik, taktik ve personel ihtiyaçlarına yönelik alınması gereken tedbirler, TSK´nın eğitim seviyesinin jeostratejik ve jeopolitik gereksinimlere göre düzenlenmesi gibi, ağırlıklı olarak askerleri ilgilendiren konular. Ancak, alınan kararların siyasi sorumluluğu gerektiren yönü de var ve TSK´nın, gelinen bölgesel ve küresel konjonktürde siyasi kararlara uygun, hızlı ve etkin tepki vermesi, Türkiye´nin, dış siyasetinde karar verici ve oyun kurucular arasında olmasını sağlayacak. Bu yönüyle de önemlikararların alındığı toplantılarda, siyasiisteklerin ortaya konularak, TSK´nın bu ihtiyaçlara yönelik tedbirlerini alması da sağlanmalı.
Şimdi yapıya bakalım. Başbakan, Genelkurmay Başkanı, Milli Savunma Bakanı ve Kuvvet Komutanları dışında, her toplantıda doğrudan kararlara katılabilecek bir Hükümet yetkilisi yok. Bu yeni yapı, hızla ve biraz da panik halinde oluşturulduğundan, ortaya sadece, oy hakkını Hükümetin lehine çeviren bir görüntü çıkıyor ki tabloyu bu hale getirmeden, konulabilecek kurallarla zaten siyasi üstünlük sağlanabilirdi ki siyasi üstünlük zaten vardı. Neticede, Başbakanın başkanlığında toplanılması ve tüm kararların Cumhurbaşkanı onayına sunulması dahi, siyasetin üstünlüğünü ortaya koyuyor. Ancak, toplantıya katılan siyasiler yeterli hazırlığa sahip değil ve Anayasanın belirlediği kurucu ilkelerin dışında ideolojileri yerleştirme yönünde davranış sergilediğinde, bir tepkiyle karşılaşmaları da normal. Bu tepkilerin, illegal olmaması kaydıyla, ortaya konulması kimsede sıkıntı yaratmamalı.
Yeni üye olan İçişleri Bakanının, bu toplantıdaki yeri ne olabilir? Çünkü TSK´nın iç güvenliğe yönelik bir görevi yok ve Jandarma teşkilatı ile Sahil Güvenlik Komutanlığı da doğrudan İçişleri Bakanına bağlı.
Adalet Bakanının yeri ne olabilir? TSK´nın kendi bünyesinde bir yargı sistemi zaten var ve doğrudan Genelkurmay bünyesinde. Askeri şahıslar, görevleri dışındaki suçlardan zaten sivil mahkemelerde yargılanıyorlar. Dışişleri Bakanı da ihtiyaç duyulduğunda,dış siyasete yönelik ihtiyaçlar ve tedbirler konusunda toplantılara katılabilir.
Başbakan varken, Başbakan yardımcılarının orada bulunması, yapısal ihtiyaçlarınözellikle ekonomik boyutunda alınan kararların, süratle uygulanması imkânını sağlayabilir. Ancak, YAŞ ile MGK´nın karıştırılmaması gerekiyor. YAŞ´ın genel maksadı, Türkiye´nin stratejik politikalarını belirlemek değil. Aksine, siyasetin aldığı veya alabileceği kararlara uygun tepkiyi, en uygun ve etkin şekilde verebilecek hazırlık seviyesinin korunmasını sağlamak.
Türkiye, halkıyla olduğu kadar, tüm Devlet kurumları ve siyasi organlarıyla, 15 Temmuz sonrası bir travma içine girdi. Ancak, bir an önce alınacak tedbirlerin etkin ve doğru olmasını sağlamak için, yeniden yapılanmaların gerekliliğinde, uzman kişilerin, uzmanlıklarıyla ilgili alanlara yönlendirilmesi gerekiyor. Aksi halde, siyasetin üstünlüğü derken, asker doğrudan siyasetin içine çekilerek, ileride ortaya çıkabilecek farklı potansiyel tehditlerin önü açılıyor.
Askerin daha iyi anlaşılabilmesi için, sivil bürokrasi içinde bulunan, gerekli görülen kişilerin, belki de Silahlı Kuvvetler Akademisinde özel olarak yetiştirilmesi ve genel askeri kavramları, prensipleri ve oluşabilecekihtiyaçları öğrenebilecek şekilde eğitimleri gerekli. Ardından,karargâhlarda sivillerin de bulunmasıyla, Pentagon benzeri bir yapılanma oluşturularak, sorunların önüne geçilmesi yönünde önemli adımlar atılabilir.
